De recente woonprotesten tonen aan dat het gebrek aan betaalbare woningen  richting het kookpunt gaat.  Maar hoe kunnen we meer woningen kwijt binnen het bestaande stedelijk weefsel mét ruimte voor inclusiviteit, duurzaamheid en flexibiliteit? Onze collega, architect Thijs van Tetering, is door Architectuur Instituut Rotterdam (AIR) gevraagd om deel te nemen aan een expertmeeting over de verdichtingsopgave en woningtypologieën en hiervan verslag te leggen. De middag bestond uit presentaties van MONOLAB en New Urban Networks en een plenair gedeelte onder leiding van  moderator Bas Mastboom. Hierin kwamen interessante onderwerpen naar voren zoals de rol van eigenaarschap bij verdichting, de digitalisering van de (prefab)bouw en het ontwikkelen van een tijdelijke flexibele schil voor de woningvoorraad.
 
BouwhulpGroep denkt graag actief mee bij dit soort opgaves. Het gaat namelijk niet alleen maar om het toevoegen van zoveel mogelijk vierkante meters maar juist om het bedenken van nieuwe kwalitatieve woontypologieën en een slimme herverdeling van de beschikbare woonruimte. Hierbij moet zoveel mogelijk naar win-win-win situaties worden gezocht: bij woningsplitsing kan dit bijvoorbeeld in de vorm van senioren die in hun eigen wijk kunnen blijven wonen terwijl er in de bovenwoning ruimte vrijkomt voor starters. Voor ons is deze vraag herkenbaar. In onze dagelijkse praktijk werken wij voor verschillende opdrachtgevers aan verdichtingsontwerpen. De afgelopen maanden hebben we diverse woningsplitsingen uitgewerkt binnen jaren ’60 wijken, en ook voor ruime galerijflats onderzoeken we de splitsingsmogelijkheden. Met behulp van onze QuickScans en Programmastudies kijken we naar de mogelijkheden en ruimte die een locatie biedt ten aanzien van kwalitatieve inbreiding, zodat deze ideeën en plannen ook snel kunnen worden uitgevoerd!

Het huidige woningtekort is een hot topic. Een van de snelste en meest praktische oplossingen is het splitsen van bestaande woningen. Steeds meer corporaties en gemeenten komen erachter dat vraag en aanbod niet meer met elkaar overeenkomen. Veel eengezinswoningen zijn te groot voor de kleine huishoudens die op zoek zijn naar een woonruimte. En dus komt bij corporaties ook de vraag: kunnen we onze woningvoorraad niet vergroten door onze grotere woningen te splitsen?

Op dit moment zijn er een aantal woningsplitsingen in Eindhoven gaande, waardoor er binnenkort nieuwe woningen voor kleine huishoudens snel op de woonmarkt komen. Voorheen hebben we ons vooral beziggehouden met de eengezinswoningen uit de jaren ’60. Deze beschikken over ruime plattegronden die uitermate geschikt zijn om te splitsen naar studio’s en tweekamerappartementen. De doelgroep kleine huishoudens kunnen op de verdieping gehuisvest worden, terwijl ouderen, die minder mobiel zijn en misschien niet zo goed meer de trap op komen, op de begane grond kunnen wonen.
​
Naast de eengezinswoningen wordt ons ook steeds vaker gevraagd om te studeren op ruimere galerijflats. Deze flats hebben natuurlijk andere randvoorwaarden dan eengezinswoningen in een wijk en vragen daarom ook om een eigen visie voor splitsen met bijbehorende aanpak. Een voorbeeld van zo’n flat is de Neduco flat. Deze flats zijn oorspronkelijk volgens het Neduco systeem (onderdeel van de Coignet groep) gebouwd. In de periode 1959 - 1975 zijn er circa 8.000 woningen volgens dit systeem gebouwd, en het interessante aan fabriekswoningen is de grote mate van standaardisatie en voorspelbaarheid. Daarmee ligt er direct ook een kans om dezelfde oplossingen op meerdere plekken tegelijkertijd te herhalen. Alle kleine beetjes helpen!

BouwhulpGroep is door gemeente De Bilt gevraagd om ze te helpen met het aanjagen van de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. Immers moet iedere gemeente haar inwoners helpen bij het verduurzamen van hun woning. Hiervoor zetten wij onze Ikwoon webapp in. Hiermee kunnen woningeigenaren voor hun eigen woning zien wat de slimste, snelste en goedkoopste verduurzamingsmogelijkheden zijn. Om Ikwoon onder de aandacht van de inwoners te brengen is er een digitale en fysieke marketingcampagne opgezet. Zo hebben we bijvoorbeeld een aantal video’s met bewoners gemaakt die al bezig zijn met of nadenken over de verduurzaming van hun woning. En we hebben banners ontworpen die op drie locaties in gemeente De Bilt komt te staan om zoveel mogelijk inwoners met Ikwoon kennis te laten maken.
 
Binnenkort organiseren we een Webinar over woningverduurzaming tijdens de Week van de Duurzaamheid. Tijdens dit digitale Zoom Webinar gaan we in op de verduurzamingsopgave en leren we inwoners van gemeente De Bilt om een slim plan te maken om hun woning te verduurzamen. Een plan wat past bij hun woning en woonwensen. Onze collega Haico van Nunen, tevens lector Duurzame Renovatie bij de Hogeschool Rotterdam, gidst ze door de nieuwe Ikwoon webapp terwijl hij de context toelicht en eventuele vragen beantwoordt.
 
Bekijk de video Ikwoon in Hollandsche Rading via: https://youtu.be/Poy2fLuO5ok
Bekijk de video Ikwoon in De Bilt via: https://youtu.be/9QoFZPP2SC4
 
Heb jij ook interesse in onze Ikwoon webapp of wil je graag eens van gedachten wisselen wat we voor jouw gemeente kunnen betekenen? Neem dan contact op via info@ikwoon.io. 

De portiekwoning kent als woningtype haar beperkingen - zo is de plattegrond hokkerig te noemen en zorgt het bouwsysteem voor gehorigheid tussen de woningen – maar het biedt ook de nodige toekomstpotentie. Zeker voor de 1+2 persoons huishoudens die betaalbaar willen wonen, en dat is één van de voornaamste doelgroepen voor woningcorporaties. Dit betekent wel dat er naar de toekomst toe geïnvesteerd zal moeten worden in deze woningen, zowel op het gebied van wooncomfort als duurzaamheid om ze aantrekkelijk én betaalbaar te houden voor deze doelgroep. Aan BouwhulpGroep is door woningcorporatie Tablis Wonen gevraagd te onderzoeken op welke wijze de bijna 500 portiekwoningen in Sliedrecht een duurzame toekomst tegemoet kunnen gaan. De portiek is één van de woongebouwtypen, die in de direct naoorlogse periode in grote hoeveelheden zijn gerealiseerd. De schatting is dat er in de naoorlogse periode circa 500 duizend zijn gebouwd, waarvan circa tweederde vóór 1965. Vooral in die periode was de portiekflat het meest toegepaste gestapelde meergezinswoningtype1. Overal in Nederland zijn dit type woningen uit deze bouwperiode terug te vinden, veelal in de stedelijke gebieden. Zo ook in Sliedrecht, waar Tablis Wonen meerdere van dit soort woongebouwen beheert.

Met het gegeven dat de woningen in de toekomst worden aangesloten op het warmtenet in Sliedrecht, is door BouwhulpGroep een integraal verduurzamingsscenario opgesteld. Hiermee kreeg de corporatie een belangrijke bouwsteen in handen om besluitvorming voor te bereiden en de stap van strategie naar project te gaan zetten. Tijdens de scenario ontwikkeling is niet enkel gekeken naar de techniek, maar juist ook gezocht naar kansen om de verduurzaming aan te grijpen om de uitstraling van de complexen te verbeteren. Met extra mogelijkheden om plattegrondoptimalisaties door te voeren. Want verduurzamen gaat verder dan energie besparen alleen, op deze manier gaan de portiekwoningen in Sliedrecht werkelijk een duurzame toekomst tegemoet!
 

1. Bron: Essay, de toekomst van de woningvoorraad. M Liebregts & H. van Nunen

Met tienduizenden eengezinswoningen gebouwd in de jaren ’60 heeft Eindhoven veel van dezelfde soort woningen. Deze zijn nu gemiddeld 70 jaar oud en hebben dus op korte termijn allemaal behoefte aan vernieuwing en verbetering. Maar zoveel woningen die tegelijkertijd aangepakt moeten worden zorgen voor een tekort aan mensen, materialen en geld. Daarom heeft Woonbedrijf gezocht naar een nieuwe aanpak voor hun 12.000 woningen binnen dit archetype. BouwhulpGroep helpt ze hierbij met het ontwikkelen van een renovatie menukaart. De overeenkomsten binnen dit archetype voor wat betreft aanzicht, bouwmethode en plattegrond worden hierbij op een slimme manier gebruikt. Daarnaast is er de vraag of er voor de toekomst nog wel zoveel van dergelijke ruime gezinswoningen nodig zijn; mogelijk is transformeren een optie.

Omdat het om zoveel woningen gaat en het qua tijd en kosten niet efficiënt is om steeds projecten achter elkaar te draaien hebben we in een eerder onderzoek samen met de Loods voor Woonbedrijf een zogenoemde menukaart ontwikkeld voor het archetype jaren ’60 eengezinswoningen. Deze menukaart geeft een overzicht van alle mogelijke zinvolle ingrepen met bijbehorende eindkwaliteiten. Daarnaast is het ook ten aanzien van de gewenste beeldkwaliteit goed om een totaalvisie te hebben. 
 
Deze menukaart hebben we ingezet bij het maken van een plan voor de woningen in de wijk Jagershoef en de maatregelen specifiek gemaakt voor deze wijk. Inmiddels staan we aan de vooravond van de daadwerkelijke renovatie en zijn 5 aannemers geselecteerd die elk bij een deel van de eerste 1.200 woningen de voorgestelde maatregelen gaan uitvoeren. De volgende stap is hoe we efficiënt en met een totaalvisie ten aanzien van beeldkwaliteit ook het vergunningstraject soepel kunnen laten verlopen. In opdracht van Woonbedrijf en één van de aannemers zijn we in contact met de gemeente om hierover projectoverstijgende afspraken te maken.

Iedere gemeente in Nederland moet dit jaar aan de slag met de Transitievisie warmte. Eind 2021 moet er namelijk duidelijk zijn hoe er richting wordt gegeven aan het aardgasvrij maken van wijken, en op welke wijze tot CO2 reductie in de stad gekomen kan worden. De gemeente is hierin de regisseur, maar kan dit niet alleen. In Tilburg zoeken ze de verbinding met de stad: met woningcorporaties, het energieloket, regionale bedrijven, netbeheerders, en ook met de inwoners van de stad.
 
BouwhulpGroep adviseert al jaren het Stedelijk Bewoners Overleg Tilburg (SBOT). Deze stichting is een overkoepelende organisatie van de Huurders Belangen Organisaties (HBO) in Tilburg en de omliggende kernen. Namens het SBOT heeft BouwhulpGroep deelgenomen aan de stuurgroep warmtevisie. In anderhalf jaar tijd is samen met diverse partijen in de stad een voorstel tot stand gekomen waarin op een transparante wijze de warmtevisie ontwikkeld is.  Er is met name aandacht geweest voor de positie van de huurders in relatie tot de opgestelde visie. Momenteel wordt de visie voorbereid om te bespreken in de Tilburgse gemeenteraad. Als deze visie wordt goedgekeurd kan een volgende stap in de energietransitie worden gezet, namelijk met een begin maken met de uitvoering in de wijken middels de wijkuitvoeringsplannen. 

Ikwoon helpt gemeente De Bilt verduurzamen. Hiervoor zetten we onze Ikwoon app in. Om te onderzoeken hoe onze app gebruikt wordt zijn we op woningbezoek geweest in dorpskern De Bilt. Een woningverduurzaming start altijd met de vraag: wat vind je fijn aan jouw woning? Het moeilijkste van iedere woningaanpak voor (eigenaar)bewoner is namelijk het begin. Wat past bij jouw woning en wat zijn eigenlijk jouw woonwensen? Onze Ikwoon webapp helpt hierbij!

Wij hebben Ikwoon gecreëerd vanuit onze meer dan 40 jaar ervaring met het renoveren en verduurzamen van woningen mét de bewoners. Met Ikwoon worden bewoners ondersteund vanaf hun eigen keukentafel of bankstel. Zij kiezen zelf waar en wanneer zij beginnen met de aanpak van hun woning. En belangrijker nog: met deze app wordt gezocht naar de opgave achter de woonwens. Verduurzamen is bijna nooit de belangrijkste reden om met de woning aan de slag te gaan. Door juist op zoek te gaan naar de mogelijkheden van de woning en de bewonerswensen en hieraan interessante verduurzamingsmogelijkheden te koppelen wordt direct ook een start gemaakt met de woningverduurzaming.
​
Ben jij benieuwd hoe dit eraan toeging? Bekijk dan onderstaande video:
​

Het transformeren van bestaande gebouwen is bij corporaties de laatste jaren steeds meer in trek. Een bekend voorbeeld is kantoorpanden ombouwen tot woningen voor diverse doelgroepen. Maar er is meer. Binnen de smaken van transformeren is woningsplitsing een veelgebruikte invulling. Corporaties merken steeds meer dat de vraag naar betaalbare woonruimte en het gebrek aan beschikbare ruimte steeds meer urgenter en daarmee voelbaar wordt. De ruime eengezinswoningen bieden te veel kwaliteit en zijn dus duur. Terwijl er steeds meer 1 en 2 persoonshuishoudens op zoek zijn naar betaalbare woonruimte. Dus rijst de vraag: wat doen we nu?

Woningsplitsing is één van de mogelijkheden die hier een uitweg biedt. De eengezinswoningen zijn door hun ruime opzet ideaal om te splitsen naar studio's en kleine appartementen. De doelgroep kleine huishoudens kunnen op de verdieping gehuisvest worden, terwijl ouderen, die minder mobiel zijn en misschien niet zo goed meer de trap op komen, op de begane grond kunnen wonen.

Voor Woonbedrijf hebben we voor enkele complexen de mogelijkheden voor splitsing verkend. Een aantal complexen in hun voorraad worden niet meer gebruikt, is minder vraag naar of wordt slechter verhuurd. Ook deze complexen kunnen gebruikt worden om het aanbod weer te laten aansluiten op de vraag en differentiatie in de buurt te creeren. BouwhulpGroep is gevraagd om voor deze complexen te kijken welke aanpassingen er nodig zijn om de plattegrond te transformeren, zodat in deze complexen studenten kunnen worden gehuisvest. Het doel bij alle aanpassingen is om zoveel mogelijk aan te sluiten op de bestaande structuur van het gebouw. Bij enkele woningen worden de splitsingen momenteel uitgevoerd en zijn er binnenkort nieuwe woningen voor kleine huishoudens beschikbaar.

De meest voor de hand liggende vormen van eigendom van woningen kent iedereen; je huurt een woning sociaal (30%) of particulier (13%) of je koopt een woning (57%). Van dit totaal zijn ongeveer 1,2 miljoen woningen (15%) ondergebracht in een Verenging van Eigenaren (VvE). Vaak zijn dit appartementen, maar het komt ook voor dat rijtjeswoningen in een VvE zitten.  In een VvE heb je eigenlijk geen woning gekocht, maar een appartementsrecht. Je mag een deel van het totale gebouw gebruiken. Je bent dan ook geen eigenaar van de woning, maar je bezit, samen met alle andere leden van de verenging,  het één-zoveelste deel van het complex, een stukje dak, een stukje gevel en een stukje installatie. Maar je hebt wel het recht om een specifiek stukje van het complex te bewonen: jouw woning.

In Rotterdam kunnen Verenging van Eigenaren ondersteund worden door VVE010. VVE010 informeert, bemiddelt en begeleidt VvE’s bij het verduurzamen van hun complex. Daarvoor bestaat er momenteel een adviestraject voor de VvE. De praktijk wijst echter uit dat dit trajecten zijn die veel tijd vergen en (te) weinig tot daadwerkelijke uitwerking komen. De VvE is nog niet zover, er is niet genoeg geld of men komt er met zijn allen nog niet uit. Dat is jammer want dan valt het proces stil, terwijl er wel ander VvE’s geholpen kunnen worden. De verduurzamingsopgave maakt deze opgave er zeker niet eenvoudiger op.
​
Daarom zijn we door VVE010 en de gemeente Rotterdam gevraagd om te helpen dit proces verder te standaardiseren. Het doel is om middels referenties de VvE van informatie te voorzien en op die manier te zorgen dat VvE’s sneller tot besluitvorming te komen en daardoor óf beginnen met uitvoeren, óf mensen informeren óf meer gaan sparen. De eerste proeven lopen nu, na de eerste stappen gaan we dit ook bij VvE’s implementeren.

Thuiswerken en online bijeenkomsten zijn in dit coronatijdperk aan de orde van de dag. Bijzonder is dat deze beperkingen ook leiden tot nieuwe innovatieve werkvormen. In opdracht van Woonmaatschappij De Ark werken we aan een masterplan voor de wijk Den Brand in het Belgische Turnhout. Om de gezamenlijke ambities voor de toekomst van de wijk te verkennen, hebben we drie digitale workshops georganiseerd en begeleidt, samen met medewerkers van de Stad Turnhout en medewerkers van de Ark. In deze workshops hebben we aan de hand van drie thema’s (bewoners&woonprogramma / mobiliteit / infrastructuur) waardevolle input gekregen voor extra scherpte in de visie voor de toekomst van Den Brand.
 
Voor deze wijk zijn met elkaar de kwaliteiten en barrières van de buurt in kaart gebracht. Door een integrale studie naar de huidige staat van de wijk, de woningen en de beeldkwaliteit worden aanbevelingen gedaan voor de toekomstige ontwikkelingen van de wijk. Vervolgens wordt samen onderzocht wat de verbetermogelijkheden zijn voor de woningen én de woonomgeving. Het resultaat hiervan wordt een masterplan voor Den Brand. Om tijdens deze ontwikkeling draagvlak te creëren voor de toekomstvisie is ook De Stad als partner actief bij de visievorming betrokken.
 
Lees ook ons eerdere nieuwsbericht over deze Belgische buurt:
https://www.bouwhulp.nl/actueel/bouwhulpgroep-maakt-masterplan-voor-belgische-buurt
​

Door de Limburgse woningcorporatie ZOwonen uit Sittard zijn we gevraagd om te onderzoeken wat de toekomstmogelijkheden van een aantal van hun 2-op-1 woningen zijn. In de jaren vijftig van de vorige eeuw zijn met name in het zuiden van Nederland woningen van dit type gebouwd. Het aandeel is in de loop der jaren afgenomen, omdat ze in de afgelopen decennia regelmatig zijn gesloopt: de woningeigenaar ziet onvoldoende toekomstperspectief voor dit woningtype. De voornaamste reden hiervoor is de 2-op-1 situatie: één begane grondwoning met daarboven gelegen twee woningen over twee woonlagen. Deze combinatie kan leiden tot verhuurbaarheid- en/of leefbaarheidsproblemen. De problemen van gestapelde bouw, maar dan bij een gezinswoning.
 
De begane grondwoning is aantrekkelijk voor kleinere huishoudens en is van oorsprong voornamelijk ontworpen voor senioren. De bovenwoningen met een eigen voordeur op de begane grond zijn ruim, beschikken over drie of vier slaapkamers en kunnen qua grootte ‘concurreren’ met een rijtjeswoning voor gezinnen. In vergelijking met een rijtjeswoning betreft het echter een etagewoning die over een beperkte buitenruimte beschikt (in de vorm van een balkon). Dit gegeven zorgt ervoor dat deze woningen voor gezinnen minder aantrekkelijk zijn. Daarnaast is de mix van doelgroepen in combinatie met de beperkte (verticale) geluidsisolerende eigenschappen van het gebouw, een risico voor de leefbaarheid: verschillende leefstijlen in één gebouw kan leiden tot overlast situaties.
 
Betekent dit dan dat er helemaal geen toekomstmuziek meer zit in dit woningtype? Wellicht heeft het 2-op-1 type als oorspronkelijk bedoeld inderdaad te weinig toekomstwaarde. Maar er zijn wel kansen voor behoud van het gebouw en de daarmee vaak gepaard gaande typische jaren ’50 architectuur. Voor ZOwonen hebben we onderzocht hoe we de verduurzaming van het gebouw kunnen combineren met de transformatie van het woningtype. Met als resultaat dat het huidige ontsluitingsprincipe van het gebouw zich uitstekend leent voor een wijziging van de indeling tot zes (kleine) studio’s/éénkamer appartementen of tot drie boven elkaar gelegen ruimere driekamer appartementen. De eerste optie is vooral interessant voor dit type bezit in meer stedelijke gebieden, waar behoefte is aan differentiatie van het woningaanbod gericht op de kleinste huishoudens zoals jongeren of studenten. Terwijl de tweede optie inspeelt op de behoefte aan meer geschikte appartementen voor 1+2 persoonshuishoudens zonder mobiliteitsbeperkingen.

Ter gelegenheid van de Dag van de Architectuur 2021 hebben wij, in samenwerking met Architectuurcentrum Eindhoven, een architectuur fietsroute door Eindhoven gemaakt. Deze ArchitecTour neemt je op chronologische volgorde mee langs een geschiedenis van het wonen in Eindhoven. Wonen is meer dan het bouwen van huizen. Hoe we wonen is het resultaat van een visie op hoe we willen samenleven. En die visie is niet statisch. Inzichten en woonwensen veranderen met de tijd. Om de woningbouwopgave van vandaag goed aan te kunnen pakken is inzicht in het verleden belangrijk. Hoe werd er vroeger gedacht over wonen en volkshuisvesting? Hoe zijn de woonplattegronden de afgelopen honderd jaar veranderd? En welke woonidealen en denkbeelden lagen hieraan ten grondslag? En belangrijker nog, welke aanknopingspunten bieden ze voor de toekomst? Woningen gaan namelijk veel langer mee dan het woonideaal waar ze ooit aan beantwoordden.
​
Deze route neemt je mee op een ontdekkingstocht door de bijzondere geschiedenis van het wonen in Eindhoven. Er staan globaal drie periodes centraal; het vooroorlogse tuindorp (1920-1940); woningbouw in de wederopbouwperiode (1945-1970); en  de bloemkoolwijk (1970-1980). De tocht start in de tuindorpen (1) Philipsdorp en (2) Drents Dorp en voert via (3) Lievendaal naar stadsdeel Woensel. Hier bouwde Eindhoven een enorme uitbreidingswijk vanaf de jaren zestig, een typische ‘gestempelde’ opbouw. De woningbouw van (4) Prinsejagt en (5) Eckart krijgen hier extra aandacht als voorbeeld van de meer dan 12.500 van dit soort eengezinswoningen die Eindhoven rijk is. Vervolgens voert de route richting (6) Geestenberg, een bijzondere bloemkoolwijk uit de jaren zeventig. Niet alleen stedenbouwkundig een bijzondere (en herkenbare) vorm, maar ook een voorbeeld van een van de grootste bouwsystemen in Nederland. Het zijn allen wijken die toe waren aan een flinke opknapbeurt en waar BouwhulpGroep actief is geweest, waarbij de idealen van weleer zijn gecombineerd met de wensen van de toekomst. De route brengt je daarna langs ons kantoor weer terug naar de start bij het Architectuurcentrum Eindhoven.
​

De route en de bijbehorende kaart vind je op de website van Architectuurcentrum Eindhoven via deze link:
https://www.architectuurcentrumeindhoven.nl/archief/architectuurroute-woonidealen-in-veranderende-tijden/​

De verduurzaming van je eigen woning is een project waarover je thuis waarschijnlijk al vaak hebt gesproken, maar wat er tot nu toe nog nooit écht van is gekomen. Er blijft twijfel bestaan over wat er kan, wat er moet en waar te beginnen. Het besef dat je je geld en energie maar één keer kunt uitgeven, en het liefst ook nog zonder spijt achteraf, maakt het nemen van besluiten er niet gemakkelijker op. Een herkenbaar dilemma, want renoveren is complex. Als expert in de bestaande bouw zijn wij hier natuurlijk al volop mee bezig. Sinds ons eerste keukentafelgesprek in 1978 hebben wij al vele gemeenten en woningcorporaties geadviseerd. Maar eigenaar-bewoners zijn er zelf vaak nog helemaal niet mee bezig. Ze hebben op dit moment wel andere zaken die meer prioriteit hebben dan het verduurzamen van hun woning ‘voor later’. Toch delen alle woningeigenaren één ding met elkaar: iedereen wil wonen in een woning die klaar is voor de toekomst.

Dus als we kijken naar de toekomst van het wonen dan ligt er voor iedere woningeigenaar een grote verduurzamingsopgave te wachten, terwijl velen dit misschien nog niet doorhebben. Voor deze opgave wordt nu nog voornamelijk naar de woningcorporaties gekeken om te zien welke keuzes zij maken voor hun huurwoningen. De opgave binnen de particuliere sector is echter nog vele malen groter, er zijn simpelweg tweemaal zoveel koopwoningen als huurwoningen. Voor de eigenaar-bewoners wordt verwacht dat gemeenten hen faciliteren in het maken van de juiste keuzes en hen in beweging krijgen. Er beginnen positieve ontwikkelingen voor zowel de vraag- als de aanbodzijde van de verduurzamingsmarkt te ontstaan, maar zonder een beetje hulp komen deze maar moeilijk bij elkaar in de dagelijkse praktijk. Dit vraagt om moderne en intelligente ondersteuning met oog voor zowel de belangen van de bewoners als de professionals die garant staan voor herhaalbare resultaten.

BouwhulpGroep is in gemeente De Bilt bezig om deze bewustwording aan te jagen. Om de inwoners van De Bilt en de omliggende kernen beter inzicht te geven in de mogelijkheden voor hun woningen is Ikwoon ontwikkeld. Ikwoon is een app die je meeneemt aan de hand van een aantal vragen over je eigen woning waarna deze toont hoe verduurzaming er voor jou uit kan komen te zien. De app vormt een onderdeel van een bredere werkwijze om niet alleen over verduurzaming te spreken, maar om ook tot daadwerkelijke actie over te gaan. Voor gemeenten is dit een goed instrument om individuele verduurzamingsvragen collectief verder te brengen.
​

Deze week vond de tweede workshop plaats voor het Europese onderzoeksproject Save the Homes. Samen met onze veertien projectpartners uit heel Europa was het weer digitaal genieten. De meetings, die door COVID online plaatsvinden, worden steeds leuker en levendiger. Bijzonder om te zien hoeveel (nieuwe) kennis er via een scherm toch kan worden gedeeld!

Het doel van Save the Homes is ervoor zorgen dat het jaarlijks aantal renovaties in de particuliere woningbouw toeneemt door middel van het One-Stop-Shop concept. Hier kan de particuliere woningeigenaar terecht bij een daadwerkelijk fysiek contactpunt. In Nederland wordt deze One-Stop-Shop in Rotterdam geplaatst en is BouwhulpGroep verantwoordelijk voor de uitrol daarvan.
 
BouwhulpGroep heeft in de tweede workshop een sessie georganiseerd met de tool Miro, een online whiteboard waarop verschillende soorten bestanden en interactieve objecten geplaatst kunnen worden. Er kan met een grote groep mensen op een creatieve manier kennis worden verzameld. Het doel van deze workshop was inzicht krijgen in hoe de partners van Save the Homes een One-Stop-Shop voor zich zien. De partners hebben enthousiast het bord ingevuld. Nu is de volgende stap om de vergaarde kennis te bundelen en in de praktijk te brengen, zodat de particuliere woningeigenaar ervan gaat profiteren! 

De 200 eengezinswoningen van de Tilburgse Kruidenbuurt vormen een kenmerkende jaren ’60 buurt met open en groene ruimten met prachtige bomen en lange woningblokken met uniforme architectuur. De monotone uitstraling van de woningen vraagt om een verbetering als het gaat om het uiterlijk van de woningen. In de opdracht van WonenBreburg lag de focus dan ook op het doorbreken van de ‘eentoningheid’ van de buurt.  De directe aanleiding voor de renovatie is een energetische opwaardering van de woningen, de slechte kwaliteit van het dak en het vervangen van ongezond materiaal dat in de woningen aanwezig is. De woningen worden na renovatie aangesloten op de stadsverwarming van de gemeente Tilburg. Daarmee zijn ze klaar voor de toekomst.
 
Als architecten- en adviesbureau wordt BouwhulpGroep betrokken bij renovatie vraagstukken op wijkniveau (van onderhoud tot sloop-nieuwbouw). Vanaf het initiatief zoals het moment waarop de woningeigenaar zichzelf de vraag stelt waarom, voor wie en wat er verbeterd kan worden. Zo ook hier bij de woningen in Tilburg zijn we blij met de toegevoegde waarde die we voor bewoners en buurt op het thema verduurzaming hebben kunnen leveren.

Gemeente De Bilt werkt aan een duurzame toekomst voor al haar inwoners. Het verduurzamen van woningen is hierbij erg belangrijk. Maar waar begin je als (eigenaar)bewoner, wat past bij jouw woning en wat zijn eigenlijk jouw woonwensen? Onze nieuwe Ikwoon webapp helpt hierbij! Wij hebben Ikwoon gecreëerd vanuit onze meer dan 40 jaar ervaring met het renoveren en verduurzamen van woningen mét de bewoners. Deze app is vanaf nu voor het eerst beschikbaar voor alle inwoners van gemeente De Bilt!

Met Ikwoon worden bewoners ondersteund vanaf hun eigen keukentafel of bankstel. Zij kiezen zelf waar en wanneer zij beginnen met de aanpak van hun woning. En belangrijker nog: met deze app wordt gezocht naar de opgave achter de woonwens. Verduurzamen is bijna nooit de belangrijkste reden om met de woning aan de slag te gaan. Door juist op zoek te gaan naar de mogelijkheden van de woning en de bewonerswensen en hieraan interessante verduurzamingsmogelijkheden te koppelen wordt direct ook een start gemaakt met de woningverduurzaming. Wil je bijvoorbeeld een extra slaapkamer op zolder maken? Of wil je juist graag gelijkvloers gaan wonen? Dit zijn voorbeelden van mooie momenten om ook direct je woning te verduurzamen.
​
Kijk voor meer informatie over Ikwoon in gemeente De Bilt op www.jouwhuisslimmer.nl/de-bilt/ en neem voor meer informatie over de app contact met ons op via info@ikwoon.nl

Vorige week vond er een consortiumoverleg voor het Europese onderzoeksproject re-Modulees plaats, waarin alle partners uit de deelnemende landen elkaar bijpraten over de voortgang. Dit project richt zich op het inzetten van kennis over woningverduurzaming vanuit relevante Europese projecten. Het gevaar van werken in nationale ‘bubbels’ ligt namelijk op de loer. Om niet het wiel opnieuw te hoeven uitvinden delen alle Europese partners hun kennis en ervaring met elkaar. Het delen van kennis wordt gedaan door middel van het ‘One-Stop-Shop’ principe, waarbij er een vast punt is waar de particuliere woningeigenaar terecht kan bij een (fysiek) contactpunt voor informatie en hulp bij het verduurzamen van de eigen woning.
 
Maar wat is er voor nodig om dit uit te rollen in de steden? In zeven landen wordt een Re-HUB gevormd, een fysieke of digitale plek waar renovatie oplossingen te vinden zijn. In Nederland richten we ons op het gebied tussen Rotterdam, Arnhem en Helmond. Met partijen, zoals bijvoorbeeld de energieloketten, gemeenten en andere betrokkenen, gaan we de verduurzaming van de bestaande bouw aanjagen. Willen we de klimaatdoelen van 2050 bereiken, dan is het nu tijd voor actie.
 
Ben je nu als partij actief in deze regio op het vlak van duurzaam wonen en denk je hier een rol in te kunnen en willen spelen, laat dat ons weten! Stuur een email naar m.savelsberg@bouwhulp.nl.
​

Kennis delen is leuk en zinvol: het levert altijd een positieve (maatschappelijke) bijdrage op. Zeker binnen de bouw- en renovatiesector is kennisuitwisseling belangrijk, het kan bijdragen aan oplossingen voor de veranderende woonwensen en wooneisen. Dus als we worden benaderd om deel te nemen aan een brainstormsessie georganiseerd door de Technische Universiteit Eindhoven dan doen we dit graag! Zij doet wetenschappelijk onderzoek omtrent de ontwikkeling van een slimme wijk. Een slimme wijk heeft als doel het stimuleren van de sociale interactie tussen verschillende doelgroepen (o.a. senioren met een lage sociaaleconomische status en senioren met dementie) en het bevorderen van het langer zelfstandig thuis blijven wonen.
 
Voor een locatie in Aalst is de TU/e in deze context op zoek naar de ontwerpeigenschappen van een dergelijke wijk. De wijk, de gebouwen en de dienstverlening moeten bijdragen aan de mogelijkheid om de bewoners zo zelfstandig mogelijk te laten blijven wonen. De woonomgeving en dienstverlening zijn expliciet gericht op het vergroten van de eigen regie van de bewoners en hun actieve bijdrage aan de wijk. Samen met Wenink Holtkamp Architecten hebben we vanuit onze kennis en ervaring in een korte sessie meegedacht over wat deze ontwerpeigenschappen van de woonomgeving zouden moeten zijn om op deze locatie een slimme en leefbare wijk te realiseren. 

In Papendrecht ligt een woongebouw uit de jaren '70 met een bijzondere ontwerphistorie volgens de methodiek van de SAR (Stichting Architecten Research). De methode was enerzijds gericht op het ontwerpproces (bewonersinspraak op ontwerpkeuzes) en anderzijds op het productieproces (industrialisatie). Hierbij konden drager (bouwskeletten) en inbouwpakket (individuele keuzes van bewoners) op elkaar afgestemd worden. Voor de Stellingmolen heeft dit geresulteerd in een duidelijke gridstructuur (de drager), waarbinnen samen met bewoners van het eerste uur een grote variëteit aan woningplattegronden zijn gerealiseerd (de inbouw). Zowel gezinnen als kleine huishoudens, starters als senioren: voor iedereen werd er een plek gecreëerd in de Stellingmolen. Waarbij het gebouw en de woonomgeving in de vorm van collectieve 'binnenhoven' zorgden voor een bepaalde mate van saamhorigheidsgevoel onder de bewoners.

Nu, bijna 50 jaar heeft de Stellingmolen te maken met diverse problemen op het gebied van leefbaarheid en woonkwaliteit. De saamhorigheid van toen is verdwenen, de leefbaarheid in en rondom het complex is onder druk komen te staan. De woningplattegronden van toen passen niet meer bij de woonbehoeften van nu. Tenslotte is het complex zowel vanuit onderhoud als duurzaamheid toe aan een upgrade. Kortom, het is tijd voor een integrale visie op de toekomst van de Stellingmolen. Wij zijn door complexeigenaar Woonkracht10 gevraagd deze toekomstvisie te ontwikkelen. Het onderzoek brengt de gebruikskwaliteit van het wonen bij elkaar: comfort (techniek), beeld (uitstraling) en ruimte (plattegrond). Met name het laatste aspect gaat de basis vormen om tot een gedegen afweging te komen voor een duurzame toekomst van de Stellingmolen. We gebruiken hierbij de kracht van de drager om te komen tot een verbeterd voorstel voor de inbouw. 

Vorige week, op 8 april, kwam hét innovatienetwerk van Nederland samen op de InnovatieExpo 2021, een initiatief van vier ministeries. Wij zijn door het ministerie van BZK uitgenodigd om onze nieuwe webapp Ikwoon te presenteren. Ikwoon is een webapplicatie om de verduurzaming van de particuliere woningmarkt aan te jagen in de buurt. Iedere bewoner, zowel in een (sociale) huurwoning als een particuliere woning, kan de app gebruiken om de (on)mogelijkheden van hun woning te ontdekken. De app bundelt in de toekomst de individuele woonwensen tot een collectieve renovatie-uitvraag. Om Ikwoon op deze digitale expo te presenteren hebben we onderstaande video opgenomen ter promotie.
 
Ikwoon wordt voor het eerst in gebruik genomen door gemeente De Bilt. Zij bieden al hun inwoners vanaf volgende week de mogelijkheid om deze webapp te gebruiken om achter hun persoonlijke woonwensen te komen en zo de verduurzaming van woningen aan te jagen. Kijk ook alvast op ikwoon.io voor meer informatie over Ikwoon in gemeente De Bilt.

​

BouwhulpGroep is als architect gevraagd de beeldkwaliteit van de gehele Bloemenbuurt Noord te borgen en te verzorgen. Eerder hebben we al een programmastudie naar de toekomst van de buurt uitgevoerd en waren we architect van de renovatie. Het comfort van de woningen in dit karakteristieke buurtje, die eigendom is van woningcorporatie ‘thuis, wordt verbeterd. Daarbij wordt de beeldkwaliteit gekoesterd en daar waar mogelijk worden ‘littekens’ van renovaties uit het verleden gecorrigeerd. Zonder te restaureren wordt het historisch relict weer zichtbaar gemaakt.
 
De aanpak van de buurt bestaat uit renovatie (waarvan fase 1 al is afgerond) en vervangende nieuwbouw. Door vorm te geven met oog voor de oorspronkelijke uitstraling en door erop toe te zien dat met de vervangende nieuwbouw de karakteristieke eenheid behouden blijft, moet de buurt haar oorspronkelijke allure terugkrijgen.

​https://www.bouwhulp.nl/actueel/borging-beeldkwaliteit-bloemenbuurt-noord
https://www.bouwhulp.nl/actueel/realisatie-eerste-fase-bloemenbuurt-noord-is-een-feit

​Binnen de vestingwallen van Middelburg ligt de Bagijnhof. Het bijna 100 jaar oude woongebouw met een bijzondere uitstraling is gelegen op steenworp afstand van de historische binnenstad. Op dit moment ziet de eigenaar - woningcorporatie Woongoed Middelburg - dat het complex bij de huidige doelgroep (studenten) minder in trek is. De verhuurbaarheid staat onder druk. Het aanbod van studentenhuisvesting is in Middelburg groot ten opzichte van de vraag, waarbij de huidige prijs/kwaliteit verhouding van de studentenkamers in de Bagijnhof ongunstig uitpakt. Er zijn simpelweg financieel aantrekkelijkere alternatieven elders in de stad. Voor de corporatie vormt dit de aanleiding om voor de Bagijnhof een heroverweging richting de toekomst te maken. Gezien de in het oog springende architectuur, de uitdagingen op het gebied van onderhoud en verduurzaming én de kansen voor het doorvoeren van een doelgroep wijziging, is BouwhulpGroep gevraagd een integrale toekomstvisie te ontwikkelen voor het complex.
 
De Bagijnhof kent een rijke historie. De van oorsprong 76 beneden-/bovenwoningen hebben in de loop der tijd verschillende transformaties ondergaan, waarbij de laatste ingreep de herindeling naar 15 studentenclusters met 180 eenheden betrof. De uitstraling van het woongebouw is daarbij - zeker aan de straatzijde - gelukkig behouden gebleven. BouwhulpGroep heeft middels een programmastudie de historie van het complex en de huidige integrale woonkwaliteit in kaart gebracht. Om vervolgens tot een renovatie scenario te komen, met oog voor de bijzondere architectonische kwaliteiten. Het scenario gaat enerzijds in op de verduurzamingsmogelijkheden met de blik op CO2 neutraal wonen in 2050. Daarbij rekening houdend met behoud en versterking van de architectonische waarde. Anderzijds geeft het scenario inzicht in de kansen om met de Bagijnhof andere doelgroepen te gaan bedienen. Zonder dat de bestaande structuur van het gebouw verloren gaat, zijn diverse plattegrondtransformaties in beeld gebracht waarbij verschillende doelgroepen kunnen worden bediend. Van studio’s voor de kleinste huishoudens, via appartementen voor 1- en 2-persoons naar stadswoningen voor gezinnen. De programmastudie heeft hiermee de corporatie geholpen om tot een integrale afweging te komen waar en op welke wijze de toekomst van de Bagijnhof moet komen te liggen.  

Op 8 april komt hét innovatienetwerk van Nederland samen op de InnovatieExpo 2021, een initiatief van vier ministeries. Hier worden innovaties getoond op het gebied van energie, circulaire economie, verstedelijking en mobiliteit. Wij zijn door het ministerie van BZK uitgenodigd om hierop te exposeren met onze nieuwe applicatie Ikwoon. Met Ikwoon ontdekken particuliere woningbezitters door het beantwoorden van een aantal korte vragen de (on)mogelijkheden van hun eigen woning. Ook hun woonwensen spelen een grote rol: willen zij de verduurzaming aangrijpen om ook direct een extra kamer op zolder te creëren of bijvoorbeeld direct hun woning levensloopbestendig maken? Op de InnovatieExpo presenteren wij deze app aan het grote publiek.
 
Tijdens deze editie van de tweejaarlijkse InnovatieExpo staan Yuri en Haico in hun virtuele stand om de geïnteresseerden tijdens vier rondes te woord te staan. Daarnaast staat Ikwoon op de lopende band van de InnovatieParade waarbij de showmaster ons aan andere innovators koppelt. Je kunt je als bezoeker aanmelden voor de InnovatieExpo via deze link.

​

Heel Nederland past zich aan aan corona, zo ook het hoger onderwijs. Hierdoor kan er veel minder fysiek onderwijs plaatsvinden. Dat geldt voor zowel het volgen van lessen en colleges, als voor het (samen)werken aan projecten en opdrachten. Sinds 2016 is onze collega Haico van Nunen namens BouwhulpGroep aan de slag als lector bij Hogeschool Rotterdam. Als lector ben je al veel achter de schermen bezig om praktijk, onderwijs en onderzoek met elkaar te verbinden, daar verandert niet veel aan aangezien dit veelal digitale gesprekken zijn. Maar voor de studenten is de verandering des te groter. Dat merk je bijvoorbeeld bij de minor renovatie & transformatie. Een verdiepingsperiode van zes maanden waarin renovatie & transformatie centraal staan.  Veel gaat momenteel op afstand, zeker de colleges, en je ziet de studenten nauwelijks. Er zitten zestig personen in een digitale klas, maar je ziet niemand persoonlijk.  En daarmee is het lastig om het leuke van het vak renoveren goed voor het voetlicht te brengen, namelijk het samenwerken met en voor mensen.

Bij het afstuderen is dit nog lastiger. Vind maar eens een bedrijf dat op dit moment voor jou een opdracht heeft. De meeste mensen werken thuis en hebben het al druk genoeg met hun normale werk in goede banen te leiden. Bovendien leer je  tijdens een stage veel van de ‘toevallige’ contacten of dat je ‘even’ naar iemand door wordt verwezen. Nu moet je echt overal een digitale afspraak voor maken, en ben je meer op jezelf aangewezen. Dit merken we ook in het Renovatie Atelier, waarin we juist studenten bij elkaar lieten komen om van elkaar te leren. Dat heeft online een hele andere dynamiek. Daar gaan we elkaar juist vaker digitaal opzoeken en ontstaan er nieuwe vormen om met elkaar in gesprek te gaan.

Ben je een gemeente, corporatie, architect, aannemer, of ander bedrijf in de renovatiesector en zoek je de samenwerking met studenten of praktijkgericht onderzoek op het vlak van duurzame renovatie, stuur mij dan een mailtje: h.van.nunen@hr.nl .Wie weet kunnen we elkaar helpen.