Duurzame renovatie gaat een grote bijdrage leveren aan de energietransitie. Immers staat 90% van de bestaande woningen er in 2050 nog steeds! Daarom is het belangrijk om samen met de nieuwe generatie professionals aan de slag te gaan. Onder leiding van onze collega Dr. ir. Haico van Nunen hebben studenten van de opleiding bouwkunde van Hogeschool Rotterdam verschillende vraagstukken in het kader van de energietransitie onderzocht. Dit deden zij in opdracht van verschillende woningcorporaties in Rotterdam en Den Haag en de gemeente Rotterdam. De hoofdvraag van het atelier luidde: ‘Welke maatregelen kunnen woningcorporaties op dit moment nemen in de energietransitie om op woning-, complex- of buurtniveau passende maatregelen te treffen passend binnen hun beleid?’
 
In februari 2019 is het project ‘De 8 van de renovatie-expert gestart, een samenwerking van Hogeschool Rotterdam (Kenniscentrum Duurzame HavenStad en RDM CoE) met vier woningbouwcoöperaties en de gemeente Rotterdam. Zes vierdejaars studenten hebben ieder hun eigen opdracht bij één van deze partners uitgevoerd. De komende dertig jaar zal de woningvoorraad in Nederland volledig moeten worden verduurzaamd. Deze studenten hopen met hun afstudeeronderzoek hun steentje bij te dragen aan deze transitie. Middels de publicatie hopen zij meer bewustwording en aandacht te creëren voor de energietransitie en de rol die studenten kunnen spelen binnen deze opgave. Momenteel is er een nieuw atelier van start gegaan in de regio Rotterdam, waarin met behulp van scenario’s wordt gekeken naar diverse mogelijke paden van de energietransitie.
 
De resultaten van dit onderzoek zijn gepubliceerd in een publicatie die via deze link te downloaden is.

Anderhalf jaar geleden startten we met het onderzoek 'Bewoners aan de Knoppen'. Binnenkort loopt het onderzoek af, tijd voor een terugblik! We kregen bij dit onderzoek steun van leden uit het Duurzaamheidspact Eindhoven zoals Woonbedrijf, Trudo en gemeente Eindhoven.  Bewoners aan de Knoppen wordt uitgevoerd vanuit RVO en TKI Urban Energy door het consortium van BouwhulpGroep, Huygen Ingenieurs & Adviseurs, Duroplan en Alliantie+.
 
We ontvingen ondersteuning voor de realisatie van 3 demonstratiewoningen. Hierin werd zowel het voorbereidingsproces als de realisatie en monitoring van een dak- en warmtepomp installatie-oplossing gedemonstreerd en geoptimaliseerd. Het onderzoek levert een middel om woningeigenaren op een laagdrempelige manier te  activeren in het denkproces over de huidige kwaliteit van wonen en het opgeven van de wensen of plannen gericht op de verduurzaming van de eigen woning. Bewoners aan de knoppen  is voor ons een opvolging van de CO2 Challenge in opdracht van de gemeente Eindhoven. We wilden deze CO2 Challenge doorzetten naar een volgende fase van voorbeeldwoningen waarbij drie particulieren gekozen hebben om met het product  Warm Wonen Durocan 120/200 hun woning gasloos te maken met slechts één renovatiestap.

Een uniek resultaat van het onderzoek is de Sensi-sensor waarbij op een eenvoudige wijze het gebrek aan kennis over het huidige binnenklimaat op ludieke wijze is georganiseerd. Hiermee is een volledige roadshow van sensoren opgezet, waarbij ze steeds één meetperiode van vier weken bij een gastgezin verblijven. Inmiddels hebben al meer dan 28 gastgezinnen de Sensi-sensor in huis gehad. Dit succes is zelfs al grensoverschrijdend bezig: op dit moment wordt er gekeken om de Sensi-sensoren in Spanje uit te zetten en daar resultaten op te halen.

Nogmaals willen we RVO, TKI Urban Energy, de bewoners van het Gerardusplein, onze steunende leden uit het Duurzaamheidspact en uiteraard onze projectpartners Alliantie+, Huygen Ingenieurs &  Adviseurs en Duroplan bedanken voor de inzet en support. Het onderzoek loopt nog tot 31 maart 2020. De komende maanden worden de onderzoeksresultaten verwerkt in een openbare publicatie.

Mocht u naar aanleiding van dit persbericht interesse hebben om deel te nemen aan dit onderzoek (en tijdelijk een Sensi in huis te nemen), neem dan contact op met Merle Savelsberg.

Met de Warm Wonen Durocan 120/200 bieden Alliantie+ en Duroplan, in samenwerking met BouwhulpGroep, dé toegankelijke oplossing voor het vervangen van een cv-ketel door een gasloze installatie. Door de traditionele cv-ketel te vervangen door een hoge temperatuur warmtepomp maken we de woning direct gasloos, zonder dat er verdere aanpassingen aan leidingwerk en radiatoren nodig zijn. De oplossing is toepasbaar op zowel eengezins- als meergezinswoningen met een individuele aansluiting ongeacht de energetische prestaties. Binnen één dag is de woning op een betaalbare manier gasloos te maken en daarmee geschikt voor een duurzame toekomst.
 
Met onze oplossing wordt de bestaande cv-ketel vervangen door een hoge temperatuur warmtepomp die CO2 als koudemiddel gebruikt. Daarnaast wordt het gaskookstel vervangen door een inductiekookplaat, wordt direct de gasaansluiting afgekoppeld en de meterkast geschikt gemaakt voor de nieuwe installaties.Doordat onze warmtepomp een hoge temperatuur afgifte heeft (van maximaal 78 graden) kan een woning direct gasloos worden gerenoveerd ongeacht de energetische kwaliteit van de schil en de bestaande afgiftelichamen en leidingwerk! Het is dus niet nodig om de woning extra te isoleren of ingrijpende wijzigingen aan de woninginstallatie uit te voeren. Wordt de woning op termijn alsnog aanvullend geïsoleerd, dan is de installatie hierop in te regelen en verbeteren de prestaties. Door bij mutatie de bestaande cv-ketel te vervangen door een nieuwe installatie, wordt de woning zonder overlast direct gasloos gemaakt. Natuurlijk kan deze oplossing ook worden opgenomen in de onderhoudsplanning voor ketelvervanging. De nieuwe installatie wordt geplaatst op de vrijgekomen plek van de oude cv-ketel (eengezinswoningen) of wordt slim geïntegreerd in de keukenopstelling (meergezinswoningen). Hierdoor gaat er nauwelijks (berg)ruimte verloren.
 
Heeft u interesse in deze oplossing? Ga dan naar www.alliantieplus.com en vul onze ’30 seconden toets in of neem contact met ons op voor meer informatie! Stuur een e-mail voor meer informatie over de warmtepomp.

Onze nationale en internationale woningvoorraad is inmiddels gemiddeld meer dan 60 jaar oud. Dit is de woningleeftijd waarop schilderen en deelvervangingen geen effect meer hebben. Het is tijd voor een grotere kwaliteitsverbetering. Maar hoe pak je dat aan? Twee Kempense modernistische wijken, te weten de Parkwijk in Turnhout en de Egelsvennen in Mol, zijn als casestudie gebruikt voor het Kempenlab Wijkrenovatie. Met dit Kempenlab wil AR-TUR een bijdrage leveren voor de aanpak van de renovatie van moderne sociale woonwijken in België. AR-TUR is een Belgisch platform voor architectuur, stedenbouw en landschap.

Het platform maakt zich zorgen dat de intrigerende architectuur van de Turnhoutse School steeds meer aan de ‘gevaren’ van de drang naar hedendaagse comforteisen bloot komt te staan, en dus dat het erfgoed ernstig wordt verminkt of zelfs wordt gesloopt. Vele (sociale) woonwijken zijn namelijk dringend aan renovatie toe. Dit vormt een uiterst complexe opgave waarop het vinden van een kwalitatief en duurzaam antwoord niet evident is. Hoe houd je de aanpak betaalbaar, zet je de kwaliteit van wonen centraal en heb je ook nog eens oog voor de erfgoedwaarde van de wijken? BouwhulpGroep heeft al meer dan 40 jaar ervaring met de aanpak van dergelijke wijken ten aanzien van advies en ontwerp. AR-TUR heeft BouwhulpGroep gevraagd vanuit hun ervaring te inspireren tijdens het traject met wijkverkenningen, workshops, lezingen en studiedagen.
 
De publicatie van dit Kempenlab Wijkrenovatie met daarin de aanbevelingen voor een toekomstgerichte aanpak is vanaf nu beschikbaar. Het cahier ‘Wijkmotor – drijvende kracht voor verduurzaming van (sociale) woonwijken’ is te downloaden op de website van AR-TUR.
​

De Alblasserdamse Rivierenbuurt is een gemêleerde wijk met zowel hoog- als laagbouw, kleinschalige winkelvoorzieningen en recreatief groen. De in de jaren ’50 van de vorige eeuw gebouwde grondgebonden rijtjeswoningen liggen tussen de Maas, polders, molens en het natuurgebied Kinderdijk wat zorgt voor een groen karakter. Het ontwerp van de woningen uit deze bouwperiode is echter minder aansprekend dan bijvoorbeeld de door velen gewaardeerde jaren ‘30 architectuur. Groot zijn de woningen ook niet te noemen, en in de huidige tijd zijn ze daarom minder interessant voor de gezinnen waarvoor ze oorspronkelijk zijn gebouwd. Daarnaast lopen ze vaak achter op de hedendaagse (energetische) kwaliteit, voor de laatste grote onderhoudsbeurt moeten we meestal dertig jaar terug in de tijd gaan. Zijn dit genoeg redenen om na ruim zeventig jaar afscheid van ze te nemen, of zit er toch nog toekomstmuziek in?
 
Voor woningcorporatie Woonkracht10 hebben we ruim 100 van dit soort woningen in de Rivierenbuurt beschouwd op de huidige kwaliteiten en knelpunten plus de mogelijkheden voor de toekomst. Uit het onderzoek is gebleken dat de technische eigenschappen en huidige onderhoudskwaliteit tussen de woningen onderling vrijwel vergelijkbaar is. Vanuit techniek is het dan eenvoudig om een korte en lange termijn aanpak voor te schrijven, ieder met een eigen prijs-kwaliteitverhouding. De één meer gericht op het gezond, heel en veilig maken (en houden) van de woningen, bij de ander op het toevoegen van extra duurzame kwaliteit. Maar we hebben deze woningen niet enkel beschouwd vanuit de techniek. Juist de onderlinge verschillen in beeld (stedenbouw en architectuur) en ruimte (woontechnische kwaliteit) zorgen ervoor dat een meer gedifferentieerde aanpak mogelijk is. Met focus op een andere, in aantal toenemende doelgroep (1+2 persoons huishoudens) in combinatie met verduurzaming van de woning én het verbeteren van de uitstraling. Op deze manier werd inzichtelijk dat het ene woningtype over meer potentie beschikt dan het andere. En daarmee is met gericht investeren een duurzame toekomst voor de buurt mogelijk!

Wij zijn trots op ons project aan de Voorstenkamp, een complex in bezit van woningcorporatie Talis! Daarom is deze ingediend voor de Architectuurprijs Nijmegen, en we maken kans op de publieksprijs. Het complex, bestaande uit 125 woningen verspreid over vijf flatblokken, is samen met vastgoedonderhoudsbedrijf Quadrant op duurzame wijze gerenoveerd mét oog voor betaalbaar wonen. Het typische jaren ’70 complex werd gekenmerkt door vervuilde grijze betonpannen, een schreeuwerig kleurgebruik en anonieme, donkere gemeenschappelijke ruimtes. Door tegelijk met de verduurzaming, comfortverbetering en energiebesparing ook het kleurgebruik in balans te brengen en de entree een luxere uitstraling te geven is de totale kwaliteit van de flats sterk verbeterd. Om ook circulariteit in het ontwerp te integreren zijn vrijgekomen draairamen gebruikt om de open verbinding tussen begane grond en kelder te dichten. Met deze verbeteringen is een eerste, belangrijke stap gezet richting CO2 neutraal wonen in 2050.
 
Om de publieksprijs te kunnen winnen hebben we uw steun nodig! Klik op deze link en stem op nummer 27, alvast bedankt.
 
Wilt u meer over dit project weten? Over deze duurzame renovatie is een mooie film gemaakt, bekijk deze hier.

​Het afgelopen jaar zijn we als BouwhulpGroep en Alliantie+ ingestroomd bij het Europese onderzoeksproject TripleA-Reno. Bedrijven uit de zes deelnemende landen (Nederland, Italië, Slovenië, Spanje, Griekenland, Hongarije) onderzoeken in dit project hoe grondige renovaties aantrekkelijk, aanvaardbaar en betaalbaar voor de consumenten en eindgebruikers kunnen worden gemaakt. Het platform van TripleA-Reno ondersteunt de projecten in de ontwerpfase, de constructiefase en de gebruiksfase.
 
Begin november kwamen we met zestien bedrijven bijeen in Valencia om de voortgang te bespreken en nieuwe doelen vast te stellen voor de komende maanden. Hierbij werd niet alleen de voorgang vastgelegd, maar is ook gekeken naar welke kennis de verschillende partners kunnen toevoegen aan het TripleA-Reno project vanuit hun eigen ervaringen. Voor BouwhulpGroep was dit de eerste meeting waarbij alle bedrijven aanwezig waren en we hebben daarom ook een overzicht van de onderzoeksresultaten van de afgelopen veertig jaar en de werkzaamheden van Alliantie+ gepresenteerd. Enerzijds om de deelnemende landen kennis te laten maken met het werk van BouwhulpGroep en anderzijds om de ontwikkelingen binnen de Nederlandse woningmarkt te bespreken.  

Tivoli Geel is een juweel! Met deze slogan zijn wij de planuitwerking van de renovatie van Tivoli fase Geel, het sluitstuk van de renovatie van de wijk Tivoli, gestart. De 109 woningen rondom het Anoudinaplein, in de Berenstraat en in de Bisonstraat worden verduurzaamd en krijgen een levensduurverlenging van minimaal 35 jaar. Met aandacht voor de cultuurhistorische waarde van dit stedenbouwkundige ensemble. De uitdaging is om de woningen betaalbaar te houden en om dit te realiseren in bewoonde staat met zo min mogelijk overlast voor de bewoners.
 
BouwhulpGroep is vanaf het begin van de plannen voor Tivoli in 2009 betrokken als architect en adviseur. Woonbedrijf wil de wijk Tivoli sociaal en fysiek aantrekkelijk houden. Dit doen ze door duurzaam te investeren in sociale activiteiten, onderhoud van de woningen en nieuwbouw. De zoektocht naar differentiatie en betaalbaarheid heeft hierbij vanaf het begin af aan centraal gestaan. Met de renovatie van de woningen rondom het Arnoudinaplein zijn we in de laatste fase aanbeland. Samen met Woonbedrijf, bouwbedrijf Van Montfort werken we in bouwteam aan de planvoorbereiding. Om grip te krijgen op uitvoering en kosten hebben we de voorgestelde maatregelen toegepast in een testwoning. De opgedane kennis nemen we mee in de renovatie van de modelwoning, die model staat voor de overige 107 woningen. Door gebruik te maken van een testwoning en modelwoning kunnen we overlast bij bewoners tijdens de uitvoering zo veel mogelijk beperken.
 
Afbeelding: Eindhoven in beeld

Lees ook onze eerdere nieuwsberichten en publicaties over Tivoli:
​
Nieuwsberichten:
2017: https://www.bouwhulp.nl/actueel/levensgrote-een-op-een-maquette-in-tivoli
2016: https://www.bouwhulp.nl/actueel/kwaliteitsaanpassingen-en-differentiatie-in-nieuw-tivoli

BouwhulpGroep archief:
2014-2015: http://bouwhulparchief.nl/architectuur/eindhoven_14109_tivoliblauw.php
​2013: http://bouwhulparchief.nl/architectuur/eindhoven_tivolifase3.php
2012: http://www.bouwhulparchief.nl/architectuur/eindhoven_tivolifase2.php
2011: http://www.bouwhulparchief.nl/onderzoek/eindhoven_tivoli.php
​
Kennisbank:
2013: http://www.bouwhulparchief.nl/kennisdeling/artikelen/537_Bbb-systeemwoningen_een_geschiedenis_op_zichzelf.php
​

Aan de Tuinfluiterstraat in Sliedrecht staat een jaren zestig galerijflat van vijf woonlagen hoog. Iedereen kent dit soort flats wel: een sober en doelmatig vormgegeven gebouw met relatief kleine appartementen in vaak een ruim opgezette, groene omgeving. In ons land zijn er in de vorige eeuw grote aantallen van gebouwd. De Tuinfluiterstraat is in eigendom van woningcorporatie Tablis Wonen en het complex staat er zowel op fysiek als op sociaal gebied netjes bij, niet in de laatste plaats doordat de huidige - veelal oudere - bewoners er verzorgd mee omgaan. En daarmee ligt het voor de hand om alles te laten zoals het is, toch…? Maar net zoals vrijwel elke bestaande woning in Nederland, zal ook de Tuinfluiterstraat nog minimaal één verandering moeten ondergaan om uiterlijk in 2050 CO2 neutraal te kunnen wonen. En dus werd aan BouwhulpGroep de vraag voorgelegd wat er voor nodig is om minimaal dertig jaar vooruit te kunnen. 
 
Middels een quickscan is de huidige kwaliteit afgezet tegen de ambities voor de toekomst, wat heeft geresulteerd in een toekomstscenario gericht op een levensduurverlenging van dertig jaar. De focus heeft enerzijds gelegen op de energetische maatregelen, wetende dat de Tuinfluiter in de toekomst wordt aangesloten op het warmtenet. Welke prestaties worden daarbij verlangd van de schil en welke kwaliteitsaanpassing ligt met een ingreep nu dan het meeste voor de hand? Anderzijds is ook nadrukkelijk de woontechnische kwaliteit beschouwd. Het zijn relatief kleine appartementen, geschikt voor huurders met een kleine portemonnee. Afhankelijk van de gewenste doelgroep – senioren of jongeren – zijn voorstellen gedaan om de bestaande plattegrond te optimaliseren om zo de toekomstwaarde te vergroten. Tot slot zijn de onderhouds- en vervangingsmaatregelen aan de schil aangegrepen om op onderdelen ook de beeldkwaliteit te versterken. Waarbij met name de geleding van de gevel aan de galerijzijde is verbeterd en de entrees zijn geaccentueerd. Deze integrale blik op energiebesparing, doelgroep en uitstraling heeft geresulteerd in een aanpak gericht op een duurzame toekomst voor de Tuinfluiterstraat. 
​

Onze collega Dr. ir. Haico van Nunen is lector Duurzame Renovatie bij het Kenniscentrum Duurzame Havenstad van Hogeschool Rotterdam. Zijn expertise ligt bij de opschaling van de verduurzamingsopgave van de bestaande woningbouw. In het kader van dit lectoraat is er een video gemaakt waarin hij zijn visie uiteenzet. De grootste uitdaging is volgens Haico op dit moment: hoe zorgen we voor opschaling van duurzame woningrenovaties en hoe realiseren we er dus 270.000 per jaar?
 
Binnen het lectoraat worden kennis, inzicht en oplossingen ontwikkeld voor de transitie naar een duurzaam Rotterdam door middel van praktijkgericht onderzoek. Dit onderzoek wordt gedaan door docenten en studenten. Kenmerkend van een hogeschool is dat het toegepast onderzoek is, dus direct gerelateerd aan de praktijkopgave. Studenten die bij dit kenniscentrum afstuderen zijn als ‘renovatie-expert’ klaar voor de nabije toekomst en kunnen een grote impact maken binnen de onderhoud- en renovatiesector.
 
Bekijk de video hier.

Een integrale afweging voor de aanpak van een complex is essentieel voor het bereiken van het gewenste resultaat. Woningcorporatie Talis heeft dat gedaan in hun aanpak voor vijf flatblokken aan de Nijmeegse Voorstenkamp. Het complex was toe aan een grootonderhoudsbeurt. Met de realisatie van dit onderhoud wilde Talis de uitstraling van dit jaren ’70 complex op een circulaire wijze verbeteren mét oog voor betaalbaar wonen. Voordat de plannen verder werden uitgewerkt en de stap richting een uitvraag voor de markt werd gezet, wilde Talis inzicht hebben of dit moment kon worden aangegrepen om een hogere duurzaamheidsprestatie (gericht op energiebesparing) te realiseren. BouwhulpGroep heeft ook hiervoor de mogelijkheden aangedragen. Voor dit onderdeel verwijzen we naar een eerder nieuwsbericht.
 
Het complex aan de Voorstenkamp is gebouwd in 1978 en bestaat uit 125 woningen verdeeld over vijf woongebouwen. De woningtypes variëren van kleine studio’s tot maisonnettes. Voor dit project is de volledige breedheid van ons bureau ingezet. In de onderzoeksfase hebben onze onderzoekers en duurzaamheidsadviseur een rol gespeeld. Bij de planvorming was BouwhulpGroep architect en projectleider vastgoed. Hierdoor zijn zowel proces, als techniek, als het uiterlijk ‘verduurzaamd’! Eén van de opgaves was het verbeteren van de uitstraling van het complex. Zowel de buitenzijde als de gemeenschappelijke ruimtes én de toegang van het complex zijn qua uiterlijk zodanig opgefrist dat er weer met trots in gewoond kan worden!
 
Samen met één van de vaste RGS partners van Talis, Quadrant, worden de plannen gerealiseerd.

Vorige week woensdag is op de Frans-Duitse cultuurtelevisiezender ARTE onze ’30 seconden toets voor de eerste keer uitgezonden. In het half uur durende programma worden de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie bij het behalen van het doel van het renoveren van 1000 woningen per dag onderzocht. Onze ’30 seconden toets helpt bewoners om vanuit een circulaire visie hun woning stap-voor-stap te renoveren. En hierbij voeren ze zelf de regie! Juist door de combinatie van zowel de financiering als de garantie op capaciteit en kwaliteit doorbreekt de barrière van het ontbreken van een goed renovatie aanbod voor particuliere woningeigenaren!
 
Doordat we op een slimme manier openbare online data combineren met onze eigen kennis en ervaring van 500.000 gerenoveerde woningen via onze applicatie kunnen bewoners binnen slechts 30 seconden de eigenschappen en mogelijkheden van hun eigen woning verkennen. Hierna brengen ze met een zelfopname hun woning verder in kaart waarna ze een persoonlijk woningpaspoort kunnen aanvragen. Hierin staat een verduurzaming- en woningverbeteradvies voor hun woning met een directe keuze uit onze meer dan 30 component renovatieproducten. Zo maken we door data en techniek slim in te zetten ons doel van 1000 woningrenovaties per dag stap-voor-stap mogelijk!
 
Bekijk de ARTE aflevering hier. En doe hier zelf de ’30 seconden toets!
​

Als architecten en adviesbureau geven we vorm aan de verduurzamingsopgave van de Nederlandse woningvoorraad. Zo ook in de Veghelse wijk ‘De Leest’ waar de eerste prefab gevels zijn geplaatst in het kader van het grootonderhoud aan de woningen. We zijn trots op het resultaat van deze beeldtransformatie.
 
In De Leest in Veghel bezit Area onder andere 2 blokken van in totaal 24 woningen (complex LE02) die ze wil verduurzamen. Deze woningen zijn gebouwd rond 1972 volgens het Coignet bouwsysteem. Kenmerkend voor dit systeem is het betonnen casco met daarin houten gevelpuien. Bij een eerdere renovatie zijn deze puien vervangen door aluminium en kunststof kozijnen en gevelbeplating. Deze materialen geven het complex op dit moment een armoedige uitstraling. Bewoners willen daarom een verbetering van de uitstraling en zien graag dat zowel de kozijnen als de gevelbeplating wordt vervangen.
 
In de eerste helft van 2018 heeft BouwhulpGroep in samenwerking met Area en VvE De Leest van identieke woningen elders in de wijk reeds een programma van prestaties benoemd (lees hier meer informatie over dit eerdere project). Dit programma heeft als basis gediend voor het grootonderhoud aan de 24 woningen van Area. In opdracht van Caspar de Haan heeft BouwhulpGroep het programma uitgewerkt naar een ontwerp voor de beide blokken.

Rotterdam is een stad van doen. En dat doen wil je zoveel mogelijk combineren om meerdere  vliegen in één klap te kunnen slaan. Twee beleidsthema’s van de gemeente Rotterdam , te weten duurzaamheid en werkgelegenheid, komen bij elkaar in het leerwerkakkoord 'Energietransitie Gebouwde Omgeving'. Dit akkoord moet helpen om woningen en bedrijven te verduurzamen en zo het Klimaatakkoord te helpen realiseren. Juist door mensen aan het werk te helpen en aan het werk te houden in de sector van de energietransitie krijg je een win/win/win situatie. Hoe gaan bedrijfsleven, onderwijs en gemeente Rotterdam samen zorgen voor voldoende mensen in de energietransitie? Samen met het bedrijfsleven, brancheverenigingen, wethouders, studenten en medewerkers de samenwerking vastleggen als volgende stap het daadwerkelijk doen. Juist in de energietransitie hebben we veel mensen nodig die ieder hun steentje bijdragen. Monteurs van Slimme meters, werkvoorbereiders, uitvoerders, noem maar op.

De ondertekening van het leerwerkakkoord vond plaats tijdens een bijeenkomst net voor de zomer. Haico van Nunen, lector duurzame renovatie aan Hogeschool Rotterdam, mocht deze ondertekening begeleiden.  De beide wethouders Bonte van Duurzaamheid en Moti van werkgelegenheid, waren hierbij aanwezig, alsmede de vertegenwoordigers van de diverse opleidingen en brancheorganisaties.

Bekijk hier een samenvatting  waarin een beeld wordt geschetst van deze bijeenkomst.

Voor WonenBreburg verzorgen we de bouwkundige ondersteuning van het grootonderhoud aan vier identieke verkorte galerijflats in Breda. Deze flats zijn oorspronkelijk volgens het Neduco systeem (onderdeel van de Coignet groep) gebouwd. In de periode 1959 - 1975 zijn er circa 8.000 woningen volgens dit systeem gebouwd, en het interessante aan gabriekswoningen is de grote mate van standaardisatie en voorspelbaarheid. De flats worden in 2020 verduurzaamd naar energielabel A en krijgen een esthetische opwaardering. Zowel BouwhulpGroep als WonenBreburg hebben in het (recente) verleden dergelijke complexen bestudeerd en gerenoveerd. De kennis die hierbij is opgedaan wordt op een slimme manier hergebruikt bij dit project in de vorm van de ‘Neduco Renovatie Box’. In deze box zijn de kennis van interviews (met betrokkenen van de woningcorporatie en met bewoners), rapporten van eerdere grootonderhoud projecten, een studie naar systeembouwwoningen en de bouwtechnische opnameresultaten gebundeld.
 
Door deze kennis op te halen en worden de kritische aandachtspunten van het project vooraf inzichtelijk gemaakt en worden slimme oplossingen hergebruikt. En we kunnen door deze efficiënte methodiek extra kwaliteit in de woningen stoppen. De ervaring van het huidige grootonderhoud project wordt na uitvoering aan de box toegevoegd waarna deze in de toekomst ook weer bij andere Neduco projecten kan worden ingezet. Zo zorgen we ervoor dat het wiel niet telkens opnieuw wordt uitgevonden!

Met gezamenlijk ruim 120 jaar aan ervaring in de bestaande woningbouw bundelen Woonbedrijf, De Loods en BouwhulpGroep de krachten om op basis van archetype de verduurzamingsopgave aan te vliegen. In plaats van iedere keer het wiel opnieuw uit te vinden wordt op basis van referenties en best-practice een menukaart ontwikkeld, waarmee het archetype EGW’60 (eengezinswoning uit de jaren ’60) duurzaam gerenoveerd kan worden en een toekomstbestendige wijk gerealiseerd kan worden.
 
Woonbedrijf heeft de afgelopen jaren voornamelijk vooroorlogse woningen en vroeg naoorlogse woningen gerenoveerd. De opgave voor de komende jaren zijn de jaren ’60 eengezinswoning, met in het achterhoofd de wens voor tempo vanuit het klimaatakkoord. De technische en sociale opgave kent in deze buurten veel gelijkenissen. In combinatie met de ambities op duurzaamheid en de differentiatie van het woningbezit is er behoefte aan een nieuwe vorm van samenwerken. Dus geen losse projecten meer waar steeds een net iets andere vraag wordt gesteld en waar telkens voor een net iets andere oplossing wordt gekozen, maar een werkwijze waarbij het leereffect maximaal wordt benut op basis van de aanwezige schaal van het archetype. Met als resultaat een opschaling van producten en een afname aan investeringskosten.

Met deze visie ontwikkelen Woonbedrijf, De Loods en BouwhulpGroep gezamenlijk een menukaart gebaseerd op het archetype. Deze menukaart wordt gevuld met oplossingen voor de woningen en de buurt. Per buurt/complex kan uit de menukaart ‘geshopt’ worden om invulling te geven aan de plannen. Daarnaast blijft er natuurlijk altijd ruimte voor de toevoeging van nieuwe oplossingen en het optimaliseren van bestaande oplossingen. 

De woningcorporaties in Nederland zijn druk doende plannen te ontwikkelen om hun bestaande bezit te verduurzamen. Ze moeten wel, vanwege de landelijke ambitie om op de lange termijn CO2-neutraal te wonen en vanwege lokale prestatie afspraken die vaak ingaat op de duurzaamheidsambities op de kortere termijn. Om deze plannen vorm te geven en om te kunnen zetten in realisatie, zal je bij je huurders en eventueel andere stakeholders draagvlak moeten ontwikkelen. Want zonder draagvlak komt de haalbaarheid van een plan in het geding. In Alkmaar heeft woningcorporatie Van Alckmaer in 2018 onderzoek laten verrichten naar de verduurzamingsmogelijkheden van circa 160 vooroorlogse woningen gelegen in de Bloemwijk. Met als uitkomst dat sloop/vervangende nieuwbouw het meest zinvolle scenario is. Maar wat als een gedeelte van de bewoners in de wijk zich niet kan verenigingen met dit besluit? BouwhulpGroep is om deze reden gevraagd een second opinion uit te voeren om de haalbaarheid van renovatie - met een levensduurverlenging van 40 jaar - voor 62 woningen binnen de wijk opnieuw te beschouwen.
 
Het second opinion onderzoek is in drie stappen uitgevoerd: het beoordelen van bestaand onderzoek, in gezamenlijkheid komen tot de kwaliteitsuitgangspunten voor renovatie en het opstellen van een renovatie scenario passend binnen deze uitgangspunten. De eerste en derde stap was vooral inhoudelijk van aard: door BouwhulpGroep werd de nodige kennis en expertise ingezet om te komen tot een haalbaarder (lees: betaalbaarder) renovatie scenario. Het tweede onderdeel was meer gericht op het proces. Met als doel om beide partijen - corporatie en bewonerswerkgroep - dichter bij elkaar te brengen. Met het second opinion onderzoek is BouwhulpGroep tot de conclusie gekomen dat een betaalbaarder renovatiescenario mogelijk is, dan de voorgaande onderzoeken hebben uitgewezen. Voor een deel van de 62 woningen is daarbij de vraag of - ondanks de lagere kosten - de benodigde investering opweegt tegen de woonkwaliteit die het als resultaat oplevert.

Wij zijn door TBV Wonen gevraagd om een woonwijzer 'nieuwe stijl' te ontwikkelen. Deze woonwijzer nieuwe stijl heeft als doel om techniek en installaties in begrijpbare taal uit te leggen voor de bewoners van de NOM-woningen waarvoor deze werd samengesteld. In samenwerking met de klankbordgroep zijn in één sessie alle installaties inzichtelijk gemaakt en de resultaten van deze sessie zijn op zondag 30 juni tijdens de drukbezochte bewonersmiddag gepresenteerd aan de bewoners.

Op deze warme zomermiddag had TBV Wonen gezorgd voor verfrissingen, verkoeling en gezellige muziek. Diverse specialisten op het gebied van de installaties van de NOM-woning zijn uitgenodigd op deze middag om vragen van bewoners te beantwoorden. Onder het genot van een drankje of ijsje konden bewoners vragen aan ons stellen over de woonwijzer nieuwe stijl. 

In Tilburg staat een cultuurhistorisch bijzonder complex midden in de stad waar op dit moment studenten in gehuisvest zijn. Dit complex bestaat uit circa 100, grotendeels onzelfstandige, studentenwoningen verdeelt over 2 bouwblokken die via een centrale entree met elkaar zijn verbonden.  Het pand was vroeger een verpleegstersschool en is in de jaren ‘80 gerenoveerd tot studentenflat. Momenteel neemt de behoefte aan zelfstandige wooneenheden toe en de woningcorporatie die het complex bezit wil weten in hoeverre deze panden daarvoor geschikt te maken zijn. Daarnaast wordt er aanvullende nieuwbouw op het terrein gerealiseerd. Wij hebben een uitgebreide studie naar de (on)mogelijkheden van het complex en de toekomstplannen gedaan.
 
De architectuur van beide gebouwen is verschillend en passend bij de periode waarin ze gebouwd zijn begin jaren ’50 en begin jaren ’60. De locatie is onderdeel van een beschermd stadsgezicht. Met een team van meerdere partijen hebben we middels een uitgebreide programmastudie de mogelijkheden voor transformatie onderzocht, waarbij sloop van (een deel van) het complex en nieuwbouw ook als optie is meegenomen. Het transformeren van een pand vraagt om een behoorlijke investering en dit betekent dat wordt gestreefd naar een levensduurverlenging die vergelijkbaar is met de levensduur van nieuwbouw. Niet alleen de plattegronden moeten passend zijn bij de nieuwe doelgroep, maar ook de onderhoudsstaat, de beeldkwaliteit, de woonomgeving en de energetische kwaliteit moet aansluiten bij deze verlengde levensduur.

Alle aspecten zijn belicht en bijbehorende consequenties zijn in beeld gebracht zodat de corporatie een verantwoorde en goed onderbouwde keuze kan maken voor de toekomst van de oude verpleegstersschool.

Voor woonstichting ‘thuis hebben we in Veldhoven de afgelopen jaren al diverse keren de wijk Cobbeek ‘in handen gehad’. In 2016 hebben we met een programmastudie de toekomstmogelijkheden van de wijk onderzocht. Vervolgens hebben we dit grootonderhoud programma samen met de aannemer vormgegeven en uitgevoerd. In 2017 is ook de woonomgeving van deze bloemkoolwijk door ons beschouwd middels een sterkte/zwakteanalyse. Deze analyse is in samenwerking met gemeente Veldhoven uitgewerkt tot een kansenkaart voor de vergroening en verbetering van de woonomgeving in de wijk Cobbeek. Het doel van dit plan is om meer eenheid te krijgen ter plaatse van de achterterreinen, schuttingen, zichtlocaties en toegangen van de wijk.
​
De stedenbouwkundige knelpunten van deze typische bloemkoolwijk vormen een contrast met de verbeterde woningen na het grootonderhoud. We zijn deze opgave gestart met het in kaart brengen van de grootste ‘probleem’ locaties middels een fotorapportage. Daarna hebben we per locatie een verbetervoorstel gedaan met bijbehorende kostenraming. Doelstelling hiervan is het bevorderen van de eenheid in de achterterreinen, schuttingen en specifieke zichtlocaties van het woongebied. Er is gekozen om de wijk te verbeteren door onder andere meer groen aan te brengen ter plaatse van de achterterreinen en door eenheid in de erfafscheidingen aan te brengen. Ook hebben we de entrees van de woonerven opnieuw de ruimte gegeven door het zicht naar de binnenterreinen te verbeteren.
 
Stap voor stap is de wijk Cobbeek klaar voor de toekomst!

Het afgelopen jaar zijn 37 woningen van woningcorporatie TBV Wonen opgeleverd aan de Dolomietenlaan te Tilburg die zijn gerenoveerd volgens de prestaties van het keurmerk Nul-Op-de-Meter. Dit project is door aannemer Heijmans uit Rosmalen uitgevoerd  in samenwerking met TBV Wonen en haar huurders volgens een “design, engineer, built & maintain” contract. Eind 2018 is BouwhulpGroep gevraagd om als onafhankelijke deskundige een evaluatie uit te voeren over het functioneren van deze NOM-woningen.

Het resultaat van dit onderzoek is een korte aanbeveling met mogelijkheden om nog bestaande belemmeringen binnen het project in de (nabije) toekomst op te lossen. Hierbij is BouwhulpGroep het gesprek met bewoners aangegaan om vanuit hun oogpunt te kijken hoe deze woningen precies functioneren, los van alle techniek die bij het wonen komt kijken. Met behulp van een vragenlijst en een camera zijn de woningen stuk voor stuk doorlopen waarbij bewoners konden aangeven wat ze prettig en minder prettig vonden aan hun woning. Door foto’s te maken kon in beeld helder gecommuniceerd worden wat de sterke en zwakke onderdelen van het project waren.

Alle resultaten zijn verzameld en in zowel percentages als een beeldverslag teruggekoppeld naar TBV Wonen, haar huurders en Heijmans in een bewonersavond op het kantoor van de corporatie. Hierbij zijn ook een aantal aanbevelingen gedaan voor TBV Wonen en Heijmans om de NOM-woningen te verbeteren. 

ARTE, de Frans-Duitse cultuurtelevisiezender, is vanuit München helemaal naar Eindhoven afgereisd om kennis te maken met de unieke door Alliantie+ ontwikkelde ’30 seconden toets. Deze toets geeft elke bewoner de mogelijkheid om via een individuele klantreis de woningeigenschappen te ontdekken en direct te zien welke stappen genomen kunnen worden om de woning stapsgewijs te verduurzamen. Binnenkort zal ARTE in een 30 minuten durende tv-uitzending deze verduurzamingsreis aan haar Duitse en Franse kijkers tonen. Een mooi resultaat om ook over de grens zichtbaar te zijn voor dit Nederlandse initiatief met als doel om in 2050 CO2 neutraal te zijn!
 
Het concept van de ’30 seconden toets is eenvoudig en wereldwijd toe te passen. Platforms voor woningverduurzaming worden verbonden waar vervolgens samen met partners verschillende renovatie producten voor worden ontwikkeld die direct te ontsluiten zijn naar de bewoner. Roland Schenke (Arte) zegt hierover: ‘Waar wij naar zoeken is hoe digitaal beschikbare data kan worden ontsloten om bewoners te informeren en te inspireren. De door Alliantie+ ontwikkelde app is een unieke oplossing om tot door bewoners zelf geïnitieerde  verduurzaming van het woningbezit te komen’.
 
Naast het zelf invullen van de 30-seconden toets hebben de presentatoren kennis gemaakt met Alliantie+ en de mogelijkheden die component renovatie biedt. Met veel enthousiasme en bewondering is in de woning van één van de bewoners van het Gerardusplein de aflevering gefilmd die binnenkort te zien is. Zie voor meer informatie over ARTE hun website.
 
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
Fred van Lemmen, Alliantie+ BV, fred@alliantieplus.com, mobiel 06-24096655