Samen met onze partners Klimaatverbond Nederland en NL Greenlabel zijn wij op 13 en 14 juni aanwezig op het VNG Jaarcongres in Groningen. Gezamenlijk dragen we één boodschap uit: de armste wijken zijn de warmste wijken. Een boodschap waarin een aantal urgente vraagstukken samenkomen: #hittestress, #energiearmoede en #biodiversiteit.
 
Samen werken wij aan één aanpak. Een aanpak waar iedereen en elke buurt aan mee kan doen. Doet jouw gemeente met ons mee? We gaan graag met je in gesprek. Bezoek ons bij stand 84. Wil je vooraf een afspraak maken? Ga dan naar de website van het Klimaatverbond en reserveer een moment via: https://lnkd.in/e6BjdgYv

Op een geweldige groenrijke locatie in de oksel van het Dommelplantsoen en de Boutenslaan, waar twee belangrijke stedelijke hoofdstructuren elkaar haaks kruisen, staan vijf markante woonblokken genaamd de Grijpmaflats. De collectieve tuinen en het plantsoen zijn als groene buitenruimte nauw met elkaar verweven en hebben een hoge ruimtelijke kwaliteit. Dit complex kent een gebouw- en verkavelingstypologie die tot op de dag van vandaag uniek is en daarmee ook waardevol. Met respect voor de oorspronkelijke beeld- en ruimtelijke kwaliteit zijn wij in opdracht van Woonbedrijf aan de slag gegaan met het maken van een plan voor deze flats. Een integraal plan dat het karakter en de structuur van het bestaande respecteert en deze vertaalt naar een hedendaags ontwerp.

Het totale plan bestaat uit het hoogwaardig verbeteren van de bestaande portieken, waarbij eerdere verminkingen worden hersteld. Dit betekent een warme jas en een toekomstbestendig installatiesysteem die aansluit bij de duurzame ambities en daarmee het comfort van de bewoners garandeert. Op het perceel zijn ook 11 vrijstaande garage aanwezig die gehandhaafd blijven. Om diversiteit in de wijk te verhogen en een antwoord te geven op de hoge vraag naar woonruimtes worden de portieken opgetopt. Deze woningen zijn bedoeld voor jongeren.

De optopping is vanuit de beeldkwaliteit qua massa ondergeschikt gemaakt aan het autonome originele gebouw. Inmiddels is het plan gepresenteerd aan de bewoners en omwonenden en de komende tijd wordt gebruikt om in gesprek te gaan met huurders over buitenruimtes, ontsluitingen en het proces. Onlangs zijn ook Stichting van Abbe en Bescherming Werderopbouwerfgoed Eindhoven aan tafel geschoven om gedachtes over het plan uit te wisselen.

Lees ook een nieuwsbericht uit het Eindhovens Dagblad over dit plan:
https://www.ed.nl/eindhoven/woonbedrijf-bouwt-52-nieuwe-studios-bovenop-flats-willem-klooslaan-in-eindhoven~aa289465/
 
En zie voor meer informatie ook ons vorig nieuwsbericht over de grijpmaflats:
https://www.bouwhulp.nl/actueel/studie-naar-de-grijpmaflats-een-gewilde-locatie-om-te-wonen-in-het-park 

Komende week vieren we feest! BouwhulpGroep bestaat aanstaande woensdag 10 mei 45 jaar, een mijlpaal die genoemd mag worden. Dat terwijl we voor ons eigen gevoel pas net zijn begonnen. Sinds onze oprichting hebben we de ambitie om bewoners en woningeigenaren te ondersteunen bij het verduurzamen van hun buurt. Dat juist nu deze praktijk met een opgave van duizend woningen per dag onze grootste (maatschappelijke) opgave is geworden door het klimaatakkoord hadden we natuurlijk nooit gedacht. We hebben onze kennis en ervaring in 45 jaar zorgvuldig opgebouwd bij het renoveren van meer dan een half miljoen woningen. Gecombineerd met de ontwikkeling van nieuwe innovatieve tools en technieken kunnen we versnellen en werken we met een jonge en enthousiaste generatie nog steeds aan hetzelfde doel als vijfenveertig jaar geleden. Waarbij duurzaam wonen in de wijk begint door met elkaar op een nieuwe manier te kijken naar de kwaliteit van de gebouwde omgeving en creatief te zijn in het verruimen van de mogelijkheden voor haar gebruikers.

Onze bijdrage aan bijna een halve eeuw Volkshuisvesting valt moeilijk te omschrijven. Maar inmiddels is het ons wel duidelijk geworden dat we beschikken over een van de grootste Volkshuisvestelijke archieven van Nederland. Vanuit dit archief hebben we een omvangrijke databank opgebouwd met gegevens van de bestaande bouw op alle aspecten. Wanneer we door ons archief wandelen springen buiten de vele projecten toch enkele resultaten extra in het oog. Bijvoorbeeld ons eerste Nationale onderzoeks- en demonstratieproject, genaamd E’novatie. Dat heeft laten zien dat juist door ervaringen van bewoners te verzamelen en te evalueren, bouwkundige en bouwfysische kennis effectief tot goede oplossingen kon leiden. Voor BouwhulpGroep heeft dit uiteindelijk geleid tot de methodiek ‘Component Renovatie’.

Van de vele projecten in opdracht van Gemeenten, Woningcorporaties en VvE’s waar we veelal van initiatief tot en met start uitvoering actief betrokken zijn geweest, willen we er enkele uitlichten. Zoals de prijswinnende tuindorp renovatie in Eindhoven en Rotterdam. Verder vallen de pilotprojecten op die we vanuit onze nieuwe inzichten hebben geïnitieerd. De demonstratie van de 1ste Component Renovaties in Eindhoven is zo’n voorbeeld waarbij met behulp van industriële concepten de kracht van het dagelijks renoveren in ‘de-serie-van-1’ is neergezet.

Ons archief hebben we ook deels ontsloten door de oprichting en invulling van zowel het vakblad RENDA als de vakbeurs RENOVATIE & TRANSFORMATIE waarmee we sinds 2005 het thema renoveren met bewoners via deze platformen duidelijk op de kaart hebben gezet. Ook nu weten we dagelijks onze bijdrage te leveren aan maatschappelijke zeer interessante opgaven. Zie onze bijdrage als lector aan de Hogeschool Rotterdam op het thema opschalen Duurzaam Renovatie en de recente publicatie over de impact van woningcorporaties bij Circulair Renoveren in opdracht van RVO/ Circulaire Bouweconomie. Maar ook zeker de demonstratie van onze applicatie Ikwoon waar bewoners zelf vanaf hun mobiele telefoon kunnen starten met een eigen renovatieplan die op collectieve wijze in uitvoering kan worden gebracht als onderdeel van een wijkuitvoeringsplannen zoals we recent samen met het Klimaatverbond Nederland en 8 gemeenten hebben gedemonstreerd.

Ben je benieuwd naar onze verdere innovaties en ontwikkelingen in de praktijk van renoveren? Volg onze website: Bouwhulp.nl/actueel of volg ons op LinkedIn/BouwhulpGroep.
​
Mocht je honger naar kennis en innovatie over het renoveren met bewoners nog niet zijn gestild, schrijf je dan in op onze nieuwsbrieven door een mailtje te sturen naar info@bouwhulp.nl

Na meer dan 30 jaar op onze huidige locatie gaan we verhuizen! Voor de vijfde maal kiezen we voor een plek binnen de rondweg van Eindhoven. Ons nieuwe kantoor staat recht tegenover één van de grootste iconen van onze stad; het Evoluon. Vanaf woensdag 19 april zijn wij te bezoeken op de Beukenlaan 133 in Eindhoven. Na de verhuizing organiseren we een officiële opening van dit nieuwe pand.

Ons nieuwe energiezuinige en moderne kantoor bevindt zich op de eerste verdieping op een fraaie zicht locatie. Hier hebben we de beschikking over een aantal hoogwaardige vergader- en videobelruimtes waarmee het gebouw beter aansluit bij onze wensen. Ook hebben we een mooie workshopruimte waarvan we verwachten veel gebruik te zullen gaan maken.

​We hebben er zin in!
 
Vanaf 19 april is ons bezoekadres:
 
Beukenlaan 133
5616 VD Eindhoven
 
Onze overige gegevens blijven hetzelfde:
 
Tel: 040 2445758
E-mail: info@bouwhulp.nl
Web: www.bouwhulp.nl

Portiek- en galerijflats zijn in de jaren ’50 tot ‘70 van de vorige eeuw in grote aantallen gebouwd. De afgelopen tijd komen steeds meer woningcorporaties bij ons met de vraag wat de juiste toekomststrategie is voor deze woningtypes. Is het zinvol om te investeren in een duurzame toekomst van het gebouw of wordt het tijd om er afscheid van te nemen en een andere koers te gaan varen? Niet slopen is altijd de duurzaamste oplossing, maar een brede integrale afweging op duurzaam wonen is nog beter. Daarmee is de vraag ‘wat is logischer: slopen of renoveren?’ niet zo eenvoudig te beantwoorden. Het zijn beide technieken die ingezet kunnen worden om de gewenste woonkwaliteit te realiseren. Bij verduurzamen stel je de vraag over welke kwaliteiten een woning moet (gaan) beschikken, zodat deze blijvend in bepaalde woonbehoeften kan voorzien. Waarbij zeker in de sociale huursector passend wonen veelal het uitgangspunt blijft. Dat betekent een comfortabele, maar bovenal betaalbare woning. Portiek- en galerijwoningen kunnen juist hierin een rol spelen, omdat ze een passende aanbod bieden voor vele doelgroepen.
 
De portiekwoning kent haar beperkingen - de plattegrond is hokkerig en de woning is gehorig - maar ze biedt ook de nodige potentie. Zeker voor de kleinste huishoudens die betaalbaar willen wonen; één van de voornaamste doelgroepen voor woningcorporaties. Dit betekent wel dat er geïnvesteerd moet worden om ze aantrekkelijk én betaalbaar te houden voor deze doelgroep. Zowel in wooncomfort als in duurzaamheid. Een portiekwoning technisch naar nieuwbouwniveau brengen of deze beter seniorengeschikt maken zal vanwege de enorme hiervoor benodigde investeringen niet snel voor de hand liggen. De uitdaging zal daarom meer liggen in het bereikbaar houden van deze woningen voor de doelgroep met de kleinste portemonnee, zonder daarbij de gewenste woonkwaliteit uit het oog te verliezen.
 
De uitdagingen van galerijflats liggen dan weer niet zo zeer op het gebied van energiebesparing. De grote mate van uniformiteit en schaal biedt juist kansen om hiervoor een industriële, herhaalbare en daarmee betaalbare aanpak te ontwikkelen. Om werkelijk een duurzame toekomst te kunnen bieden zou juist de uitstraling (massaliteit), de grote mate van gemeenschappelijkheid en de beheerbaarheid van de woonomgeving onderdeel moeten zijn van de aanpak. Want dat de galerijflat toekomstwaarde heeft staat wat ons betreft niet ter discussie. De woningen beschikken over ruimtelijke plattegronden waardoor ze altijd interessant zullen blijven voor de sociale doelgroep. Het alternatief, sloop-nieuwbouw, is ook niet overal realiseerbaar. Vanuit kosten, circulariteit, (bouw)capaciteit, en beschikbaarheid kunnen we het ons niet veroorloven om dit op grote schaal toe te passen. En daarom moeten we dit middel enkel inzetten als andere oplossingen niet haalbaar zijn.

 De verduurzaming op energiegebied begint op stoom te komen. Er is echter nóg een belangrijke verduurzamingsopgave, namelijk zorgen dat de uitstoot via materiaalgebruik beperkt blijft. Dit is voor BouwhulpGroep al jaren een belangrijk onderdeel van de opgave, eerst via duurzaam woningbeheer (duwon), het nationaal pakket duurzaam bouwen, Industrieel Flexibel Demontabel  (IFD) bouwen en tegenwoordig onder de noemer de circulaire (bouw)economie. Het gaat er hierbij om de impact die we veroorzaken tijdens het wonen te onderzoeken. Over de gehele levensduur van een woning (gemiddeld 120 jaar) is de verdeling energie en materiaal namelijk 50-50.
 
Die vraag speelt ook bij RVO, Groene Huisvesters en Circulaire Bouweconomie. Er zijn diverse studies over circulariteit, maar die gaan meestal over de hele sector. Maar welke rol spelen sociale woningcorporaties hier nu in? Met die opgave zijn we aan de slag gegaan. Op basis van de meerjarenplanningen van zes corporaties, samen goed voor 100.000 woningen, hebben we in beeld gebracht hoeveel woningen er tot aan 2030 (onze eerste duurzaamheidsmijlpaal) worden verduurzaamd. Dan heb je een idee hoeveel materialen en producten er uit die woningen komen en hoeveel nieuwe producten er nodig zijn om de komende jaren weer goede woningen te kunnen verhuren. 
 
Voor die woningen hebben we op basis van de MilieuKostenIndicator (MKI) de balans opgemaakt en geëxtrapoleerd naar de hele sociale huursector. Daarbij wordt onder meer duidelijk dat niet alleen nieuwbouw van belang is. Aangezien er heel veel woningen gerenoveerd gaan worden is de impact van renovatie eveneens substantieel. Binnen de bestaande woningvoorraad gaat de aandacht dan al snel uit naar rijwoningen maar uit de studie blijkt dat appartementen bij woningcorporaties een even grote impact veroorzaken, juist omdat corporaties veel appartementen bezitten. Ook op materiaalniveau zien we bepaalde stromen dominant naar voren komen: beglazing en isolatiematerialen steken er met kop en schouders bovenuit. De oorzaak hiervoor is drieledig: 1) we gaan al snel over tot ingrepen aan de schil, 2) per woning gaat het over veel vierkante meters, en 3) de productie van die materialen is erg energie-intensief. De volgende stap is dan ook om samen met partijen op zoek te gaan naar circulaire alternatieven, die op grote schaal kunnen worden toegepast om duurzaamheid van huurwoningen in de brede zin te verbeteren.
 
Geïnteresseerd in het rapport, zie:
https://circulairebouweconomie.nl/nieuws/woningcorporaties-aan-de-slag-met-circulair-renoveren/

BouwhulpGroep is op zoek naar ambitieuze afgestudeerden met een passie voor ontwerp, duurzaamheid en/of data binnen de context van het wonen. Ben jij recent afgestudeerd aan de universiteit of het hbo, barst je van de energie en wil je ook graag een zinvolle bijdrage leveren aan de maatschappij?
 
De bouwopgave in Nederland is groot! We gaan niet alleen 900.000 nieuw woningen bouwen maar tegelijkertijd ook 8.000.000 bestaande woningen verduurzamen. En dit allemaal voor het jaar 2050. Daarom zoekt BouwhulpGroep enthousiaste talenten met duurzame ambities. Sinds 1978 zijn we actief in de bestaande woningvoorraad en we hebben in die tijd al meer dan een half miljoen woningen in handen gehad in de rol van architect, onderzoeker en volkshuisvester. Daarbij ondersteunen we honderden (professionele) woningeigenaren in hun dagelijkse praktijk van verduurzaming van wijken en buurten, samen met bewoners. Onze focus ligt op een van de belangrijkste uitdagingen voor de toekomst: het duurzaam renoveren van het woningbezit voor alle woningeigenaren.
 
Wij bieden een voltijdbaan als ontwerper, adviseur of onderzoeker in Eindhoven binnen een ambitieuze werkomgeving met leuke en ervaren collega’s. Wekelijks plan je je eigen werkzaamheden in en zorg je er samen met je collega’s voor dat alle doelen worden behaald. In de middag schuif je aan voor een gezamenlijke lunch. Daarnaast is er veel ruimte en aandacht voor persoonlijke ontwikkeling binnen het vakgebied van volkshuisvesting.
 
Wij zoeken meerdere:

• Jonge architecten (opleiding TU Bouwkunde / Academie voor bouwkunst)
• Jonge bouwkundigen (opleiding HBO / TU Bouwkunde)
• Jonge bedrijfskundigen (opleiding Universiteit)

Wij vragen:

• Affiniteit met wonen
• Passie voor ontwerp, duurzaamheid en/of data
• Energieke werkhouding en creativiteit
• Affiniteit met softwarepakketten van Adobe, Autodesk en SketchUp

​
Wij bieden:

• Fulltimebaan (38 uur per week) met flexibele werktijden
• Modern kantoor in Eindhoven met de mogelijkheid om thuis te werken
• Ruimte voor opleiding en ontwikkeling (BEP is mogelijk)
• Een goed CAO-conform salaris
• Vrijdagmiddag vrij

Ben je (bijna) afgestudeerd en wil je graag een waardevolle bijdrage leveren aan de energietransitie als ontwerper, adviseur of onderzoeker? Stuur dan een mail naar Yuri van bergen op info@bouwhulp.nl en kom langs voor een vrijblijvende kennismaking!

BouwhulpGroep is ooit begonnen met het ondersteunen van kopers en huurders die niet wilden dat hun woningen werden gesloopt. En we zijn nu gegroeid tot een architecten- & adviesbureau dat hulp biedt aan alle woningeigenaren en overheden die willen starten met verduurzamen. Ons hart ligt bij de bestaande woningvoorraad en het kritisch beschouwen van de verduurzamingsopgave van woningen.  We zijn daarnaast creatief in het verruimen van de mogelijkheden voor haar gebruikers. Om tot goed onderbouwde en integraal afgewogen oplossingen te komen is de door ons zorgvuldig opgebouwde kennis uit 45 jaar renovatiepraktijk van groot belang. Een praktijk waarin component renovatie als methode wordt gebruikt om de woningopgave die voor ons ligt behapbaar, herhaalbaar en schaalbaar te maken.

De component heeft een schaal die groter is dat het product en kleiner dan de gehele woning. Afhankelijk van de opgave en eigendomsvorm kan ermee snel informatie opgehaald en toegepast worden. Informatie die relevant is voor bijvoorbeeld prestaties, beeldkwaliteit, risico’s bij uitvoering, en kostenindicaties. Dit alles passend bij de oplossingen die horen bij de duurzaamheidsambitie van de opdrachtgever. Door de jaren heen zijn deze oplossingen met succes getoetst, ontwikkeld en uitgevoerd.

Om een beeld te geven hoe breed inzetbaar deze methode is staat hieronder een greep uit de verschillende toepassingen:

De inzet van onze applicatie Ikwoon in gemeente De Bilt waarbij mensen kunnen starten met het renovatieplan voor hun eigen woningen. Hiermee kunnen woningeigenaren voor hun eigen woning zien wat de best passende (slimste, snelste en goedkoopste) verduurzamingsmogelijkheden er zijn.

Voor Woonconcept het organiseren van een collectieve vraag voor het initiëren van renovatiestromen. Door het gehele bezit te ordenen naar families in woningtype, bouwjaar en componenten kan er strategisch een programma ontwikkeld worden dat past bij duurzaamheidsdoelen. Een aanpak die als handvat dient voor het bepalen van de mate van ingrepen voor het totale woningbezit van de corporatie.

In de Helmondse Leonardusbuurt is voor Volksbelang een breed aanbod van gestandaardiseerde renovatieoplossingen ontwikkeld die inzicht geven in welke maatregelen er toegepast kunnen worden en welke impact en aandachtspunten dit heeft voor de huurder, de woningeigenaar of de uitvoerder.

Bij de renovatie van galerijflats in Tilburg wordt het conceptueel circulair renoveren van systeembouwwoningen mogelijk gemaakt en is een renovatieplan ontwikkeld waarbij de ‘Neduco Renovatie Box’ gebruikt wordt. De opgedane kennis van eerdere Neduco systeembouw projecten is gebundeld in dit document met daarin de toegepaste oplossingen en opgedane ervaringen.

Een bewoner van de Helmondse Leonardusbuurt is duidelijk als burgemeester Blanksma in de wijk loopt: ‘Als de woningen straks zijn opgeknapt, dan woon ik hier weer met plezier’. Afgelopen maandag bracht de burgemeester persoonlijk een bezoek aan de buurt, waarbij ze ruim de tijd nam om met bewoners, leden van de bewonerscommissie Leonardus en woningstichting Volksbelang te spreken. Met elkaar zijn we door de buurt gewandeld en één van onze architecten heeft haar rondgeleid in een al gerenoveerde woning. De burgemeester geeft aan dat zij het van levensbelang vindt dat iedereen een fijne leefomgeving en woning heeft. En hier wordt werk van gemaakt: binnenkort wordt gestart met een proefblok voor de renovatie van de tweede fase van de Leonardusbuurt. En hierna wordt niet meer gestopt voor de gehele buurt is gerenoveerd. Over een half jaar komt de burgemeester weer terug om te bekijken hoever de buurtaanpak gevorderd is.

De Leonardusbuurt is een vooroorlogs tuindorp die de komende jaren volledig wordt gerenoveerd. Hierbij is gestart met het verbeteren van de fundering middels harsinjectie en worden zowel de buiten- als de binnenkant van de woningen en de openbare ruimte aangepakt. Ook wordt nadrukkelijk naar circulair materiaalgebruik gekeken. Op een bewonersavond in februari zijn de plannen en de planning voor de buurt gepresenteerd en was ruimte voor vragen uit de buurt. Ondertussen is ook de nieuwe website gelanceerd: www.leonardusinbeweging.nl, waarop alles omtrent de Leonardusbuurt te vinden is. Het projectteam is hard aan de slag en bestaat naast Volksbelang en BouwhulpGroep uit aannemer Jansen Huybregts, Buro Lubbers en communicatiebureau Groep5700.  

Door meerdere zorgvastgoedeigenaren zijn we de afgelopen tijd gevraagd onderzoek te doen naar transformatiemogelijkheden. Van een ontwerpvoorstel van onzelfstandige naar zelfstandige wooneenheden voor daklozen in een voormalige school tot een ontwerpvoorstel voor aanpassing van de woonvorm voor een woonzorgcentrum voor Indische en Molukse ouderen. Daarnaast zijn we gevraagd om onderzoek te doen in hoeverre woonzorggebouwen gebouwd tussen 1970-1990 aanpasbaar zijn aan de toekomstige woonbehoeften in opdracht van Stimular (een stichting die bedrijven en organisaties ondersteunt in duurzaam ondernemen). Voor dit bezit ligt er de komende jaren een grote en complexe uitdaging. In de loop der jaren is de woonbehoefte veranderd, bijvoorbeeld als het gaat om ruimtebehoefte en wooncomfort. Met het oog op CO2 neutraal wonen in 2050 worden er daarnaast andere eisen gesteld op het gebied van duurzaamheid. De vraag die opspeelt is in hoeverre de bestaande woongebouwen kunnen inspelen op deze ontwikkelingen. En daarmee komt de afweging tussen behoud en aanpassen van het bestaande gebouw en vervangen door nieuwbouw in zicht.

Renoveren en sloop/vervangende nieuwbouw zijn beide middelen die ingezet kunnen worden om een bepaalde woonkwaliteit te realiseren. Met nieuwbouw kun je op alle onderdelen voldoen aan de op dat moment geldende eisen. Maar nieuwbouw kost veel tijd, is kostbaar, ingrijpend en vanuit materiaalgebruik bekeken minder duurzaam. Met renovatie heb je te maken met de bestaande eigenschappen en kwaliteiten van het gebouw, maar ook met de bijbehorende knelpunten. Maar hierbij bestaat wel het voordeel dat strategisch gekozen kan worden voor een stapsgewijze aanpak, dat past binnen het woonzorgprogramma en bedrijfsvoering.

Om een algemeen oordeel te kunnen geven over de toekomstwaarde van woonzorggebouwen, gebouwd tussen 1970 en 1990, hebben we het onderzoek opgezet aan de hand van een aantal concrete voorbeelden uit deze periode en deze als referentie gebruikt. Door met referenties te werken maken we het onderzoek ‘tastbaar’ en geeft het daarmee voldoende handvatten om tot een algemene eindconclusie te komen die voor de meeste woningen uit die periode gelden.

In februari hebben we in Utrecht met de vastgoedeigenaren van vijf verspreid door het land liggende referentiegebouwen een goede eerste bijeenkomst gehad. We hebben in deze bijeenkomst onze analyse gepresenteerd en samen met hen verkend wat de gebruikswensen voor de toekomst zijn voor de beoogde doelgroep. De sessie heeft alle betrokken veel inzichten opgeleverd. Belangrijke variabelen in het aanpassingsvermogen zijn, naast de bouwperiode, ook het verschil in doelgroepen, de visie op de zorgbehoefte in de toekomst en de marktwaarde van het pand.  
​
Op naar de volgende bijeenkomst waarbij we op basis van concrete ideeën voor de referentiegebouwen komen tot een algemene conclusie over de aanpasbaarheid en inzetbaarheid van woonzorggebouwen met een bouwperiode tussen 1970 en 1990!

In de regio Drechtsteden is de energietransitie in volle gang. De komende jaren worden hier duizenden woningen aangesloten op het warmtenet, welke (op termijn volledig) duurzame warmte levert en waarmee bewoners gasloos wonen. Een enorme operatie, maar ook een grote stap binnen de energietransitie. Zo ook in Hendrik-Ido-Ambacht, waar woningcorporatie Rhiant haar woningbezit stap voor stap op het net gaat aansluiten. Eén van de opgaves op korte termijn zijn de hoge galerijflats aan de Van Kijfhoekstraat, centraal gelegen in een typische jaren zestig buurt. Om de aansluiting te kunnen maken, zullen de flats beter geïsoleerd moeten worden. Maar om écht duurzame woonkwaliteit te kunnen toevoegen, zal deze opgave op een meer integrale manier moeten worden beschouwd. Om deze  reden is BouwhulpGroep gevraagd een toekomstscenario te ontwikkelen, waarin niet wordt gekeken naar energiebesparing alleen.
 
Want de aansluiting op het warmtenet is een mooi natuurlijk moment om ook de onderhoudskwaliteit op peil te brengen, de plattegronden in relatie tot de doelgroepen kritisch te beschouwen en de beeldkwaliteit onder de loep te nemen. Door een combinatie van ingrepen in één keer op verschillende onderdelen kwaliteitsverbeteringen toe te passen, spreken we over een aanpak gericht op het écht duurzaam wonen!
 
Voor deze galerijflats van Rhiant trok met name de huidige uitstraling  van beide gebouwen de aandacht. De massaliteit van dit typische jaren zestig woonproduct vraagt om een beeldaanpak gericht op (het terugbrengen van) de menselijke schaal en het verbeteren van de leesbaarheid van de gevels. Hiermee worden de uitstraling en de beleving verbeterd, en daarmee dus verduurzaamd. Dit betekent niet automatisch ingrijpende wijzingen die hoge investeringen met zich meebrengen. In dit scenario zijn we juist op zoek gegaan om tegen een lage financiële inspanning de meeste beeldkwaliteit te kunnen toevoegen. Met als resultaat dat duurzaam wonen ook heel betaalbaar kan zijn!

Vanaf afgelopen zomer hebben we samen met het Klimaatverbond onderzoek gedaan om meer inzicht te krijgen in de potentie van gemeenten voor wat betreft de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Als ‘wegbereider in klimaatbeleid’ voor decentrale overheden houdt het Klimaatverbond zich onder meer bezig met de manier waarop gemeenten invulling geven aan dit beleid. En wij ondersteunen de gemeenten bij het vertalen van hun ambities naar ruimtelijke plannen en de beste locaties om hiermee in de praktijk te starten. Binnen deze driehoek van gemeenten, Klimaatverbond en BouwhulpGroep versterken we elkaars praktijk. En we brengen het verduurzamen van buurten van denken naar doen!

Voor een achttal gemeenten hebben we een uniek simulatiemodel opgezet waarmee we op buurtniveau kunnen laten zien wat de impact van klimaatbeleid is. Zo stellen we de gemeente in staat om LIVE betrouwbare en representatieve cijfers te zien die passen bij hun beleidskeuzes. Denk hierbij aan de totale CO2-bespaarpotentie van de stad en per buurt. Door aan enkele knoppen te draaien kan direct worden getoond in welk tempo bespaard wordt, welke reductie wordt bereikt, wat de benodigde investering hiervoor is en hoeveel vakmensen er nodig zijn om deze plannen daadwerkelijk tot uitvoering te brengen. Dit kan zowel op stadsniveau, maar dus ook op wijk- en buurtniveau!

Deze tool helpt betrokkenen (bijvoorbeeld raadsleden en projectleiders) om meer inzicht te krijgen in de aard en omvang van verduurzamingsplannen. De stap van een warmte transitievisie richting een wijkuitvoeringsplan betekent namelijk dat plannen concreet worden. En bij die overgang helpt ons model om op basis van cijfers weloverwogen keuzes te maken. Met de mogelijkheid om middels onze menukaart en applicatie voor je mobiele telefoon (www.Ikwoon.io) direct samen met de buurt aan de slag te gaan!

Binnen het Europese project (EUCF) worden de cijfers uit het model gebruikt bij een businesscase voor een maatschappelijke energie dienstenorganisatie. 

In 2020 presenteerden we samen met TNO, Solliance en BOM aan de directeur Bouw en Wonen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken voor het eerst het idee van een mobiele buurtfabriek met energieleverende daken en gevels. En vorige maand zijn we als Europees consortium van bijna 25 partners uit de gehele bouwketen met de uitvoering van het onderzoek begonnen. De overkoepelende ambitie van dit ‘MC2.0-project’ is om een kostendaling voor geïntegreerde PV (IPV) te bereiken met een geavanceerde productiebenadering. Door gezamenlijke te investeren in industriële circulaire renovatieoplossingen die dagelijks op of tegen iedere woning kunnen worden aangebracht!
 
Met de betrokken ketenpartners Enfoil (B), Maan Gluing Technologisch, Duflex, BMI Monier, VDL ETG Projects en BouwhulpGroep is er grip op de volledige bouwketen. In de afgelopen 25 jaar zijn er al veel geïntegreerde fotovoltaïsche producten (IPV) geïntroduceerd en gedemonstreerd. Grootschalige implementatie en massale marktacceptatie van deze technologie is mogelijk, maar heeft nog niet plaatsgevonden. Daarom is onze gezamenlijke ambitie om met ‘Mass-Customization’ IPV-oplossingen te introduceren die hun plek vinden in zoveel mogelijk toepassingen binnen verschillende sectoren, waaronder de bouwsector.
 
Onze bijdrage in het consortium richt zich op het toepassen van BIPV in de gebouwde sector. Schaalvergroting en capaciteitsopbouw zijn van belang om zonnestroom op te wekken daar waar de vraag is (in de gebouwde omgeving) en om multifunctioneel ruimtegebruik mogelijk te maken. Met onze kennis van de bestaande woningvoorraad en de verdeling in componenten kunnen we enerzijds definiëren wat de marktpotentie van een toepassing is en anderzijds nieuwe (circulaire) IPV-toepassingen ontwikkelen. Deze toepassingen gaan we binnenkort in de praktijk demonstreren binnen het MC2.0-project.

In Sliedrecht wordt stap voor stap hard gewerkt aan een duurzame toekomst om in te wonen. De aanleg van nieuwe distributieleidingen voor het warmtenet zijn in volle gang. Onlangs is de langste boring op de belangrijkste verkeersader van Sliedrecht, de Deltalaan, gerealiseerd. Om meer woningen in de nabije toekomst op aardwarmte als duurzame bron aan te kunnen sluiten zullen woningen hiervoor eerst geschikt gemaakt moeten worden. Als onderdeel van het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) werken we sinds 2019 met Tablis Wonen samen aan de realisatie. Na de Tuinfluiterflat staan nu de appartementen van het complex de Elzenhof op de planning om op het warmtenet te worden aangesloten.
 
Om samen met alle partners slim en snel deze buurt te verduurzamen maken we gebruik van onze bewezen methode en tools. BouwhulpGroep is aan de slag gegaan met de bestaande kwaliteit van het complex in kaart te brengen. Niet alleen op technisch vlak zijn de woningen beoordeeld, ook de architectonische en woontechnische kwaliteiten van het complex zijn onderzocht en vertaald naar mogelijkheden voor verbeteringen in uitstraling en ruimte. Dit alles leidt tot een maatregelenpakket die aansluiting vindt op de latere overstap naar duurzame energie. De onderzoeken voor de onderbouwing van het scenario zijn inmiddels afgerond, nu zullen de scenario’s gevormd worden en wordt het ontwerp in beeld, tekst en financiën inzichtelijk gemaakt voor de opdrachtgever. Een totaalplan waarbij het complex van 105 woningen direct aangesloten kan worden op het warmtenet.

Woningsplitsing is geen nieuwe oplossing, maar wel een die steeds meer kansen en mogelijkheden biedt! In de afgelopen jaren zijn corporaties en gemeenten erachter gekomen dat vraag en aanbod niet meer met elkaar overeenkomen. We zien dat er veel (te) grote woningen op de markt worden aangeboden aan huishoudens die relatief klein zijn. Daarbij zorgt het woningtekort voor krapte op de markt. Er moeten de komende jaren veel, heel veel, nieuwe woningen worden gebouwd. Maar door gesprekken over bouwgrond, stikstof, materiaalprijzen kost dit tijd. De oplossing? Woningen splitsen om zo meer kleine huishoudens te kunnen huisvesten in bestaande voorraad!

In de afgelopen twee jaar heeft Woonbedrijf een aantal pilots uitgevoerd waarbij er verschillende type eengezinswoningen uit de jaren ’60 zijn gesplitst. Met aanbouw en zonder aanbouw. Deze woningen zijn bij uitstek geschikt door hun ruimte plattegrond, waarbij er op de begane grond ouderen gehuisvest kunnen worden, terwijl op de verdieping kleine huishoudens in kunnen trekken. De doorzonwoningen bieden mogelijkheden voor verschillende doelgroepen, bijvoorbeeld wanneer ouderen in hun buurt willen blijven wonen, maar de woning te groot is om in te blijven.

Nu zijn ze in Breda en Tilburg ook geïnteresseerd om dit uit testen en wordt er gekeken naar mogelijk geschikte woningen om te splitsen. Een van het type woningen in het bezit van WonenBreburg die – naast de EGW60 – geschikt zijn, zijn de Neduco Galerijflat. Woningen die oorspronkelijk volgens het Neduco systeem (onderdeel van de Coignet groep) zijn gebouwd. Het interessante aan deze fabriekswoningen is de grote mate van standaardisatie en voorspelbaarheid.

Beide voorbeelden laten zien dat woningcorporaties praktisch en snel inspelen op een gebrek aan bewoonbare woningen voor verschillende doelgroepen. Onze menukaart met diverse kwalitatief gegarandeerde oplossingen kan voor iedere woning worden herhaald zodat er vooraf inzicht is op de extra woningen, afgestemd op beoogde doelgroep. De bewezen samenwerking met enkele vaste bouwers samen met de corporaties laten zien dat de beoogde herhaling ook meteen uitgevoerd kan worden!

Het nieuwe jaar is duurzaam begonnen met het verbeteren van de fundering in de Helmondse Leonardusbuurt. Waar in eerste instantie is gekozen om deze woningen te slopen vanwege scheefstand en verzakkingen wordt na een second opinion door BouwhulpGroep alsnog de gehele buurt gerenoveerd. Maar om de woningen, in bezit van Volksbelang, grondig te kunnen renoveren is het nodig om te starten bij de basis: het verbeteren van de fundering. Hiervoor is de firma Uretek gevraagd om de fundering te versterken met een speciaal ontwikkelde expansiehars. Zo kunnen deze woningen nog een lange tijd blijven staan.
​
Het verbeteren van de fundering is een spannende operatie omdat de woningen enkele millimeters opgetild worden. Hierbij dienen kozijnen, deuren, binnenwanden en vloeren continu gemonitord te worden om bijvoorbeeld klemming te voorkomen. Nadat deze specialistische klus is afgerond kan worden begonnen met de renovatie van de 69 woningen binnen de deelfase. Hiervoor worden de plannen op dit moment afgerond. Voor alle bewoners van de buurt wordt op 8 februari een bijeenkomst georganiseerd in samenwerking met Volksbelang en gemeente Helmond om ze bij te praten over het vervolg.

Kennis en ervaring delen is belangrijk in het leven van de renovatiespecialist. Het stelt je namelijk in staat om te reflecteren op de kwaliteit van je eigen werk. En daagt je uit om vooruit te kijken naar oplossingen voor de brede renovatiesector. Daarom is Haico van Nunen namens BouwhulpGroep vaste columnist voor RenovatieTotaal. In de columns besteedt hij aandacht aan allerlei thema’s gerelateerd aan renoveren. Hierbij gaat het van onderhoud tot transformatie en van badkamerrenovatie tot een beschouwing op de gehele energietransitie. Mocht je nieuwsgierig zijn geworden naar zijn columns klik dan hier voor een compleet overzicht.

In het afgelopen jaar zijn er zeven columns verschenen waarin renoveren centraal staat. Wanneer wordt teruggeblikt zijn door de oogharen drie trends waar te nemen: #energietranstie #circulariteit en  #renovatie_als_een_service. Allemaal grote, maatschappelijke thema’s die de komende jaren alleen maar zichtbaarder zullen gaan worden bij gesprekken over de Klimaatopgave en de betaalbaarheid en beschikbaarheid van het wonen. De columns zijn bedoeld om iedereen de breedheid van renovatie te laten zien en ervaren. De inspiratie halen we uit onze dagelijkse praktijk van het ondersteunen van woningeigenaren en bewoners bij het verduurzamen van hun wijk en buurt. 

Mocht je naar aanleiding van de columns meer begrip willen krijgen van de achtergrond dan staan hieronder een aantal interessante artikelen:

De aandacht voor de energietransitie, en dan met name de ontsluiting ervan:
https://www.bouwhulp.nl/actueel/opschalen-van-particuliere-woningrenovaties-in-rotterdam
https://www.bouwhulp.nl/actueel/save-the-homes-op-bezoek-in-rotterdam

Circulariteit als onderwerp om ook materiaalreductie een plaats te geven in de afweging voor renoveren:
https://www.bouwhulp.nl/actueel/circulariteit-in-de-bestaande-woningbouw 
https://www.bouwhulp.nl/actueel/circulaire-ambities-voor-de-neduco-flats
​
En de benodigde kennis vanuit expertise en data die je in staat stellen om renovatie opgaven snel en doeltreffend te analyseren. Of je dat nu als eigenaar-bewoner zelf doet (via www.Ikwoon.io ) of dat dit een onderdeel is van een programmastudie zoals we die voor woningcorporaties uitvoeren:
https://www.bouwhulp.nl/actueel/aanstelling-haico-als-lector-duurzame-renovatie-verlengd 
https://www.bouwhulp.nl/actueel/renoveren-begint-met-luisteren 

In de bouw- en renovatiesector wordt volop geïnnoveerd. Logisch, gezien het tekort aan technisch geschoold personeel en de gemaakte bouw- en klimaatafspraken. Qua kosten, kwaliteit en digitalisering is nog een wereld te winnen en industrialisatie, modulair bouwen, digitalisering en prefabricage spelen daarbij een belangrijke rol. Zij maken sneller, efficiënter en minder foutgevoelig bouwen en renoveren mogelijk. Prefab, modulair en industrieel bouwen is dus een belangrijk onderdeel van het antwoord op veel van die uitdagingen. Voor 54events de reden om hieraan tijdens de vakbeurs en het kennisplatform PREFAB tijdens de Nationale Energie Week veel aandacht te besteden. Veelvuldig gaat het bij prefabricage over nieuwbouw, maar ook in renovatie en transformatie speelt prefabricage een belangrijke rol. Het gaat immers sneller en kwalitatief beter. Tijdens een inhoudelijke sessie gaan we in op enkele voorbeelden en visies, met als titel Prefab in renovatie en transformatieopgaven.

Tijdens het inhoudelijke programma verdeeld over enkele theaters zijn onderliggende en aanpalende thematieken van prefabricage, modulair- en industrieel bouwen behandeld. Voor de lezing op 13 oktober is BouwhulpGroep in de persoon van dr.ir. Haico van Nunen gevraagd om te komen vertellen over de oogst van IFD-bouwen en de klimaatopgave van duizend woningen per dag. Via de TU/e is Haico afgestudeerd op het onderwerp Industrieel Flexibel Demontabel bouwen en vervolgens gepromoveerd op de impact van levensduurdenken in gebouwde omgeving wat vandaag onder de naam #circulariteit steeds belangrijker wordt in de praktijk van verduurzamen.

BouwhulpGroep heeft de afgelopen 25 jaar intensief samengewerkt met de SEV (Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting) aan het ontwikkelen en demonstreren van renoveren. Een van deze methodes, genaamd Industrieel Flexibel Demontabel Bouwen. Richting de eeuwwisseling ontstond de behoefte van de overheid om minder zelf te doen en meer aan de bouwsector over te laten. De rapportage ‘Marktpotentie voor IFD-bouwen’ van EZ uit 1997 was het laatste zetje nodig om te starten met landelijk programma om de bekendheid van IFD-Bouwen te promoten en het stimuleren van de toepassing ervan. In die tijd ging IFD vooral uit van prefabricage vanwege 'betere' kwaliteit van het product en met minder mensen nodig voor het ‘proces’. Bovendien moest de consument meer invloed en keuze krijgen. De kennis en ervaring hebben we naast het opschrijven in vele boeken en publicaties ook in de praktijk gebracht!

Klik hier om de presentatie te downloaden.

In een fraaie groene omgeving in Tilburg-noord liggen twee galerijflats waarvoor we een renovatieplan aan het ontwikkelen zijn. Hierbij gebruiken we de ‘Neduco Renovatie Box’ waarmee WonenBreburg en BouwhulpGroep enkele jaren geleden gestart zijn. De opgedane kennis van eerdere Neduco projecten is gebundeld in dit document met daarin de toegepaste oplossingen en opgedane ervaringen. En met deze kennis gaan volgend jaar twee Neduco-flats in Tilburg worden aangepakt. BouwhulpGroep verzorgt hierbij het ontwerp en de bouwkundige voorbereidingen. Door slim te herhalen wat al goed is ontstaat ruimte en tijd om te innoveren. En omdat WonenBreburg een circulaire ambitie heeft wordt binnen dit project een circulair programma van eisen aan de box toegevoegd als nieuwe kennis, onder andere vanuit de Circulaire Bouweconomie.
​
Er zijn in de periode tussen 1959 en 1975 circa 8.000 woningen volgens het Neduco bouwsysteem gebouwd, voornamelijk in Noord-Brabant, Zuid-Holland en Noord-Holland. Het systeem kent een grote mate van industrialisatie wat mogelijk was door de indertijd opkomende standaardisatie van de woningplattegrond. Beton is het basismateriaal voor zowel de dragende wanden als de vloeren en in veel gevallen is beton ook toegepast voor de buitengevel en de niet-dragende binnenwanden. De twee flats in Tilburg worden vergaand verduurzaamd en krijgen direct een esthetische opwaardering van de gevels en entree.

In de koude maand november kwamen we als consortium van Re-Modulees samen in het warme Bari. In twee dagen tijd is er actief en inhoudelijk kennis uitgewisseld over de stand van zaken met betrekking tot Re-Modulees. Dit Europese project moet ervoor gaan zorgen dat ingrijpende renovaties eenvoudiger, sneller en aantrekkelijker worden gemaakt voor belanghebbenden. Dit zal gebeuren door gebruik te maken van een overkoepelend platform en door gebruik te maken van opgedane kennis uit eerdere projecten van het Europese Horizon 2020 programma, gericht op One-Stop-Shops. Zo sluit ons H2020 project Save the Homes, in Rotterdam voor de verduurzaming van private woningen, naadloos aan op de doelstellingen van dit project en proberen we al zo veel mogelijk uitwisseling van de kennis te bevorderen.

In zeven geselecteerde steden uit verschillende landen worden ‘renovatie hubs’ opgezet om de eerdere resultaten te gebruiken en dilemma’s op financieel, technisch en maatschappelijk vlak weg te nemen. Kennis ontwikkelen is één ding, kennis implementeren vraagt om andere vaardigheden. Nu we halverwege het project komen, begint het project vaart te krijgen. Zo zijn we op dit moment bezig met het zoeken naar een locatie om de Nederlandse hub te plaatsen. Hier kunnen mensen terecht met vragen en kunnen ze uitleg krijgen over de verschillende diensten en producten die ter ondersteuning worden aangeboden aan opdrachtgevers om projecten van start tot finish goed te begeleiden. Denk hierbij aan producten zoals de Sensi-Sensoren (https://www.bouwhulp.nl/actueel/sensis-doen-de-ronde-bij-woningcorporaties), de Ikwoon applicatie (https://app.ikwoon.io/) en bewezen renovatie concepten van Alliantie+ (http://www.alliantieplus.com/).

Aan het einde van Re-Modulees hebben we een netwerk van ‘renovatie hubs’ die diverse oplossingen, ontwikkeld door heel Europa, aan kunnen bieden. Op die manier kunnen gemeenten (en bewoners) en corporaties sneller tot de gewenste verduurzaming komen.

Het Re-Modulees consortium bestaat uit de volgende partners:
BouwhulpGroep (NL), ISSO (NL), Huygen Installatie Adviseurs (NL), Consiglio Nazionale Ricerche (IT), Certificazioni Materiali Costruzione (IT), Academia Europea di Bolzano (IT), SYMPRAXIS Team (GR), CRES (GR), Instituto Valenciano Edification (ES), Ubik Geospatial Solutions (ES), R2M Solutions (FR), DOWEL Management (FR), Center for Energy Efficiency (FR), Institute for Innovation and Development of University of Ljubljana (SI), Meta Group (IT) and International Union of Property Owners (BE). 

In Uden ligt een typisch jaren ’80 complex met 181 gestapelde woningen. Wat er typisch jaren ’80 aan is, is de ooit gekozen massaliteit, de steenachtige uitstraling, de kleurtoepassing en het materiaalgebruik. Een compleet andere beleving van schoonheid en kwaliteit dan de gewaardeerde vooroorlogse architectuur, die gezien hun leeftijd ondertussen veelal zijn gerenoveerd. Waar de vooroorlogse architectuur zich kenmerkt door een combinatie van een groen karakter, een gevoel van gemeenschappelijkheid en oog voor kleine details in metselwerk, textuur en overstekken weerspiegeld die van de jaren ’80 een andere kwaliteit.
 
Helaas zijn we zijn nog niet ‘gewend’ om van de jaren ’70 en ‘80 architectuur ook de kwaliteit te zien. Deze periode vormde een breuk met het gedachtegoed van de jaren ’60. Niets was meer goed: licht, lucht en ruimte hadden geleid tot grootschaligheid, beton en maakbaarheid van bovenaf. Het moest structureel andere en het individu moest een dominante plaats krijgen binnen het ontwerp. Er is toen veelal gezocht naar geborgenheid, knusheid en kindvriendelijkheid. Eigenlijk de kwaliteit die vandaag nog steeds past binnen de denkwereld van bewoners. Dus is het niet perse nodig om het uiterlijk te transformeren om er iets leuks van te maken. Door zorgvuldig te kijken naar wat voor de negatieve beleving en wat voor de positieve beleving zorgt kan met behoud van de karakteristiek de uitstraling verbeterd worden
 
Area heeft dit jaren ’80 complex in Uden in bezit en is voornemens de woningen technisch te verbeteren. Maar qua uitstraling zien ze ook dat een verbetering nodig is. Een dergelijke integrale benadering is essentieel voor een duurzame aanpak. Na een zorgvuldige analyse van de knelpunten en kwaliteiten hebben we voor deze woningen een esthetische verbetering voorgesteld. Het verandert het imago en de leefbaarheid. Aanpassingen aan het uiterlijk, waar ook de woonomgeving een belangrijke rol in speelt, dragen bij aan het prettiger wonen in deze buurt. 

Iedere stad of dorp in Nederland beschikt erover: de grondgebonden jaren ’50 eengezinswoning. Gebouwd in een tijd dat de woningnood hoog was en de financiën beperkt. Maar wel met oog voor de (toekomstige) gebruiker door het ontwerpen met ‘licht, lucht en ruimte’. Met als resultaat een prettige woning en woonomgeving. In deze buurten zie je dan ook vaak deze elementen terug dat het karakter en kwaliteit van een vooroorlogse tuindorp typeert. Weliswaar vaak wat soberder uitgevoerd, maar nog steeds zorgvuldig vormgegeven en gelegen op veelal diepe percelen. En dat in een stedenbouwkundige setting van (half open) bouwblokverkaveling dat een gevoel van groen en ruimte geeft.

Het is nu 2022 en dus zijn de woningen inmiddels 70 jaar oud. Door aanpassingen uit het verleden zijn de woningen veelal vergroot en/of voorzien van isolatie, waarbij meestal de oorspronkelijke karakteristieken in meer of mindere mate verloren zijn gegaan. Met het oog op zowel de vergijzing als de energietransitie staan veel woningeigenaren voor een keuze: nogmaals investeren in deze woningen of wordt het tijd om voor iets anders te kiezen? Dit is de vraag die woningcorporatie UWOON uit Harderwijk dan ook aan ons heeft gesteld. 

De opgave betrof 48 woningen gelegen in Ermelo. Met (op verzoek) een 100% woninginventarisatie heeft BouwhulpGroep de huidige kwaliteit grondig in kaart gebracht. Waarbij we standaard verder kijken dan het noodzakelijke onderhoud en bouwtechniek. Juist door integraal de kwaliteit van uitstraling, plattegrondindeling en wooncomfort mee te nemen ontstaat er een compleet beeld van de (werkelijke) waarde die het bezit heeft. Op basis van dit kwaliteitsbeeld is er een renovatie scenario ontwikkeld, waarbij accenten vanuit onderhoud, verduurzaming en versterking van bestaande kwaliteit zorgvuldig bij elkaar zijn gebracht. Belangrijk bij deze analyse was ook de vraag naar een doorkijk hoe de plattegrondindeling aangepast kan worden, zodat het ‘langer thuis wonen’ voor de huidige bewoner (eenvoudig) kan worden verbeterd. 

Binnen het onderzoek hebben we de corporatie samen met een bewonersafvaardiging stap voor stap meegenomen in het ontwerpproces, om zo begrip te krijgen voor de (on)mogelijkheden binnen de opgave, maar zeker ook voor elkaars standpunten hierin. Met het renovatie scenario als resultaat heeft UWOON een belangrijke bouwsteen in handen om op zorgvuldige wijze én samen met bewoners tot een weloverwogen, breed gedragen keuze te komen voor de toekomst van deze woningen in Ermelo.

Het mooiste van onderzoek doen is om uiteindelijk het resultaat te kunnen delen van de nieuw opgedane kennis. Zeker als deze nieuwe kennis tot nieuwe inzichten leidt. Want wist je bijvoorbeeld dat de milieu impact van onderhoud en renovatie binnen de corporatiesector 2x zo hoog is als die van nieuwbouw? Dus dat we met duurzaam renoveren een veel grotere impact kunnen hebben dan met nieuwbouw. Op de laatste dag van een zonnig oktober gaf onze collega Haico van Nunen een webinar voor Aedes, de koepel van woningcorporaties in Nederland, over de verduurzaming. En meer specifiek over de circulaire potentie voor woningcorporaties. Want naast de opgave in de energietransitie gaat duurzaamheid namelijk veel verder. Ook het materiaalgebruik in de bouwsector is een opgave waar corporaties mee aan de slag willen gaan richting een duurzamere woningvoorraad. In het webinar stond de impact op materiaalstromen binnen de corporatiesector centraal en werd invulling gegeven aan strategieën om gebouwen vaker te behouden en meer te renoveren en te transformeren. Dit sluit aan bij de grote vraag aan meer woonruimte, maar wel met een zo laag mogelijke impact op het klimaat.
 
Dit alles naar aanleiding van het door BouwhulpGroep uitgevoerde onderzoek ‘Woningcorporaties aan de slag met circulair renoveren’. Doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in de materiaalstromen van woningcorporaties voor de komende acht jaar richting 2030. Aangezien corporaties op basis van een meerjarenplanning hun beleid uitvoeren, is er nu al min of meer bekend bij welke complexen ingegrepen wordt. En dus ook welke materialen worden verwijderd en aangebracht. Dit biedt perspectief voor corporaties om naar circulaire oplossingen te zoeken die vandaag de dag nog niet de standaard zijn. Bovendien laat de energietransitie zien dat we woningen telkens maar meer gaan isoleren en van meer installaties gaan voorzien. Dit druist in tegen de diverse strategieën om juist minder materiaal te gebruiken of efficiënter met materialen om te gaan. 
 
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, namens transitieteam Circulaire bouweconomie en in samenwerking met de groene huisvesters. De rapportage komt binnenkort beschikbaar via www.circulairebouweconomie.nl . We zullen een berichtje plaatsen wanneer deze online staat.

Op de kruising van de Eindhovenseweg en Brederode in Waalre (Aalst), staat een complex uit 2010. Dit pand bevat een commerciële plint en 12 appartementen op de bovengelegen verdiepingen, met in de kelder een garage en bergingen. Voor de commerciële plint is door ons een ontwerp gemaakt om deze te transformeren naar woningen. Om draagvlak te creëren en kennis op te doen voor deze transformatie is recent een inloopmiddag georganiseerd over de invulling van deze, al lang leegstaande plint van het complex.

Vorig jaar is door BouwhulpGroep een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd voor de leegstaande begane grond, waarbij er een ontwerp is gemaakt voor de transformatie van de begane grond tot woningen met een globale toets op realiseerbaarheid en bouwbesluiteisen. De uitkomst van dat onderzoek was dat het mogelijk is om hier 10 appartementen/ studio’s. Daarna zijn we samen met aannemer Groenen bouw en onderhoud als bouwteam verder gegaan en is het ontwerp uitgewerkt.

Eind september heeft Woonstichting ‘thuis samen met Stayinc. een inloopmiddag georganiseerd waarin zij aan bewoners van de bovenliggende verdiepingen van het complex en omwonenden het plan voor de begane grond hebben gepresenteerd. Vanuit onze rol als ontwerper hebben we de buurtbewoners meegenomen in de voorgenomen ontwikkeling. Met behulp van tekeningen en onder het genot van een kop koffie of thee hebben we de geïnteresseerden ontvangen en laten zien wat de plannen zijn. Het resultaat is een geslaagde inloopmiddag waarbij de meeste mensen hebben aangegeven dat ze blij waren met de voorgenomen plannen om de plint naar woningen te transformeren omdat dit zorgt voor nieuwe impulsen in het gebouw en in de buurt.

Verduurzaming wordt vaak geassocieerd met het isoleren van een gebouw. Maar verduurzaming is meer dan dat. Denk ook aan het gebruik en de gebruiker! Naast de noodzakelijke technische ingrepen is de vormgeving ervan essentieel om te kunnen spreken van een echt duurzame oplossing. Immers wie vindt het leuk om lang in een 'lelijke' woning te blijven wonen? Door een verbeteropgave integraal te benaderen en tegelijkertijd meerdere kwaliteiten te realiseren is het eindresultaat ook écht duurzaam te noemen.

Met deze gedachte in het achterhoofd zijn we door woningcorporatie Area gevraagd om voor verschillende complexen binnen hun bezit de technische verduurzaming vorm te geven. Voor 22 woningen in Erp is deze energetische verbetering als kans aangegrepen om direct ook de uitstraling van de woningen te verbeteren. Met subtiele aanpassingen is de esthetische kwaliteit van de woningen verbeterd en genieten de bewoners van lagere energiekosten. Deze woningen zijn niet uniek, en de verbeterde onderdelen (componenten) kunnen herhaald worden bij andere complexen. Het is een kwestie van goed kijken hoe herhaalbare technische oplossingen mooi toegepast kunnen worden op een specifieke locatie.