Gorinchem, een vestingstad gelegen aan de westkant van de Lingestreek. De historische binnenstad wordt gekenmerkt door diverse karakteristieke panden, veelal met monumentenstatus. Niet voor niets is de gehele binnenstad aangeduid als beschermd stadsgezicht. Woningcorporatie Poort6 beschikt over een complex welke direct is gelegen tegen de Zuidwal, grenzend aan de rivier de Waal. Enerzijds betreffen het statige herenpanden van rond 1900 en anderzijds wat kleinere, zorgvuldig vormgegeven vooroorlogse woningen uit 1922. Al met al een bijzonder stukje bezit op een speciale locatie waar het prettig wonen is. Dit bezit vraagt, in het kader van een duurzame toekomst, om een zorgvuldige aanpak met oog voor maatwerk en detail. Om deze reden is BouwhulpGroep gevraagd de toekomstmogelijkheden van de woningen te beschouwen en de afwegingen voor besluitvorming voor te bereiden. Met deze programmastudie nemen we de opdrachtgever stap voor stap mee in ons proces. Zo wordt inzichtelijk waar de keuzes liggen en wat de consequenties hiervan zijn. Door te starten met een integrale analyse van het bestaande en hierna de mogelijkheden te formuleren maken wij een complex vraagstuk behapbaar en kan een scenario voor de toekomst worden uitgestippeld!
 
Het complex is toe aan een onderhoudsbeurt, waarbij ook op het vlak van energetische kwaliteit en binnenklimaat stappen noodzakelijk zijn. Maar wat zijn dan passende maatregelen voor deze woningen, rekening houdend met de locatie, uitstraling en historische waarde? En hoe verbeteren deze maatregelen vervolgens de woonkwaliteit, gelet op plattegrond, doelgroep en verhuurbaarheid? Middels een programmastudie brengen we de bestaande integrale woonkwaliteit in kaart en beschouwen we verschillende toekomstscenario’s die antwoord geven op deze vragen. Met als doel om de corporatie op weg te helpen om tot een afweging én besluitvorming te komen. 

BouwhulpGroep beschouwt kennisontwikkeling en kennisdeling als één van haar kerntaken. Alleen door samen te werken ontstaan er nieuwe mogelijkheden voor onze gebouwde omgeving. Onze opvatting is dat het delen van kennis leidt tot meer innovatie én plezier in het vak. En dat zorgt weer voor mooie, comfortabele en betaalbare woningen om duurzaam in te wonen. Op onze website schrijven wij wekelijkse nieuwsberichten over onze diverse werkzaamheden, onderzoeksresultaten (bijvoorbeeld van de Europese onderzoeken waaraan wij bijdragen) en afgeronde projecten. Een selectie hiervan bundelen wij ieder kwartaal in een nieuwsbrief waarvoor u zich via onderstaande link kunt aanmelden. Daarnaast vormen wij de redactie van de blog Duizend Woningen Per Dag waarop op onafhankelijke wijze kennis en ideeën worden gedeeld binnen de sociale en technische opgave van de verduurzaming van de Nederlandse woningvoorraad.
 
Met ondertussen al meer dan duizend artikelen, honderden publicaties en tientallen boeken op onze naam delen wij graag onze ervaringen met en kijk op de toekomst van het wonen. Voor de bestaande woningvoorraad is de toekomst gelegen in het waarderen van het bestaande. Daarom schrijven wij ook voor (of hebben wij geschreven voor) onder meer de tijdschriften Renda, Bouwwereld, Cobouw, Gebouwbeheer, Renovatie & Onderhoud,  Renovatie en Stedenbouw & Architectuur. Zo scherpen wij onze eigen visie op de bestaande gebouwde omgeving én zoeken wij tegelijkertijd verbinding met de rest van de sector!
​

Collega Dr. ir. Haico van Nunen is in 2010 gepromoveerd met zijn onderzoek naar een nauwkeurigere manier om de levensduur van een bouwdeel te beschrijven. Hierbij richt hij zich op de mogelijkheden om met flexibel bouwen tot een lagere milieubelasting te komen voor een gebouw. Vandaag de dag past deze aanpak in de 10’R benadering van circulariteit. Dit promotieonderzoek is gepubliceerd in het boek ‘Beoordeling van de duurzaamheid van flexibel bouwen’ (of in het Engels: Assessment of the sustainability of flexible building). Recente aanvragen voor deze publicatie uit China en Brazilië geven aan dat de opgave nog steeds uiterst actueel is, zowel binnen als buiten Europa. En dat is natuurlijk niet onterecht, het onderzoek heeft een vernieuwde kijk op de levensduur van gebouwen opgeleverd, namelijk dat woningen een minimale gemiddelde levensduur van 120 jaar hebben!
 
De belangrijkste bevinding van het onderzoek is dat met flexibel bouwen een besparing op de milieubelasting mogelijk is van wel 35%. Het is hierbij goed om te weten dat de verdeling van de milieubelasting tussen energie (45%) en materiaal (55%) verdeeld is. Duurzaamheid is dus meer dan energie. Kijken we alleen naar het materiaalverbruik dan is de verdeling van de materiaalgerelateerde milieubelasting in de verschillende fasen van de woning 29% voor bouwen, 50% voor gebruiken en 21% voor slopen. Om effectief met duurzaamheid om te gaan zijn er vijf ontwerpregels geformuleerd:

1. Voeg flexibiliteit aan het ontwerp toe;
2. Beschouw de verdeling tussen bouwen, gebruiken en slopen om gericht de miliebelasting te optimaliseren
3. Gebruik de negen invloedfactoren uit de verbeterde Factor Methode om de levensduur te bepalen;
4. Levensduurdenken biedt nieuwe perspectieven. Als een woning langer mee gaat kan men (zelfs bij ingrepen voor de korte termijn) maatregelen treffen die de korte termijn overstijgen;
5. Producten met een korte levensduur moeten eerder vervangen worden. De kans is dan groter dat het einde van de levensduur aansluit bij een natuurlijk moment voor vervanging, wat aansluit bij woonwensen
 
In het proefschrift staan de cycli van producten centraal. Deze kennis benutten wij in de dagelijkse praktijk van BouwhulpGroep, waarbij we het (natuurlijke) moment van het wonen en de woningverbetering zoveel mogelijk willen benutten om slimme bijpassende ingrepen uit te voeren. Bijvoorbeeld door een woning ook direct levensloopbestendig te maken of een extra kamer op zolder te creëren. Dit brengt theorie en praktijk weer bij elkaar!
 
Haico van Nunen is naast adviseur bij BouwhulpGroep lector Duurzame Renovatie aan de Hogeschool Rotterdam. Mocht je ook interesse hebben in dit boek, het is verkrijgbaar via info@bouwhulp.nl  

De stad Eindhoven is onderdeel van het innovatienetwerk ‘Morgenstadt: City Insights’ welke momenteel uit 13 steden, 20 industriële bedrijven en meerdere strategische partners bestaat. Andere steden binnen het netwerk zijn bijvoorbeeld Buenos Aires, Berlijn, Lissabon en Ludwigsburg. Binnen dit initiatief worden duurzame oplossingen voor de stad van de toekomst bedacht en uitgewerkt. In de laatste nieuwsbrief wordt onze A.I. testapplicatie voor de planning en uitvoering van woningrenovaties en transformaties  benoemd.
 
BouwhulpGroep is als 42-jarige Eindhovense onderneming actief binnen verschillende Europese onderzoeken, waaronder dus ook het ‘Morgenstadt Urban Development Initiative’. Als bureau hebben we in opdracht van de sociale woningcorporaties, de gemeente en commerciële beleggers al circa 25% van Eindhoven in handen gehad. Deze kennis en ervaring gebruiken we bij de ontwikkeling van innovatieve renovatie oplossingen zoals de testapplicatie. Deze app helpt bewoners en woningeigenaren om op een intelligente manier hun woningverduurzaming te plannen en uit te voeren. Het programma Xenius van ARTE heeft hierover eerder een televisie documentaire gemaakt, die hier nog steeds te zien is (in het Duits).

​In het zuidoosten van Turnhout (België) ligt een bijzondere sociale woonbuurt aan de straat Den Brand. De geschiedenis van dit complex start in 1980 toen het eerste deel van het complex is gebouwd naar een ontwerp van architect Yves de Bont. In verschillende fases en met verschillende architecten is de buurt verder gegroeid. Deze verschillende fases zijn duidelijk voelbaar als je door de wijk loopt. Maar de wijk is nog niet af. Een deel van de woningen is ondertussen veertig jaar oud en dus dringend toe aan een aanpassing aan de huidige woonwensen. Met de wensen van vandaag is een toekomstig plan te ontwikkelen in samenwerking met de opdrachtgever, de bewoners en andere stakeholders.
 
Aan BouwhulpGroep is door woonmaatschappij De Ark gevraagd om de potenties en knelpunten van de buurt inzichtelijk te maken, zodat zij een zinvolle keuze kan maken voor de verbetering van de wijk. Bij deze potenties en knelpunten wordt gekeken naar de technische staat van de woningen, maar ook naar de woonomgeving en een betere mix van verschillende woningtypes. De wensen van alle stakeholders zijn hierin belangrijk.  BouwhulpGroep beschikt over de ervaring om begrip van elkaars belangen te krijgen om zo te komen tot een gedragen plan. Het gekozen scenario werken we vervolgens uit in een Masterplan voor de buurt.

​Zoals veel gemeenten in Nederland is ook gemeente Rotterdam drukdoende met de verduurzaming van de stad door het aanwijzen van aardgasvrije wijken, het opstellen van RES plannen en losse verduurzamingsinitiatieven. Maar hoe pak je dit aan, en hoe maak je deze opgave concreet? Er zijn in Rotterdam zoveel verschillende wijken met in totaal meer dan 300.000 woningen, het lijkt onbegonnen werk om daar één aanpak voor te ontwikkelen. BouwhulpGroep is in opdracht van de gemeente Rotterdam bezig om een deel van de stad in kaart te brengen en te ordenen, maar dan wel op een nieuwe innovatieve manier die past bij een herhaalbare aanpak met bewoner én bedrijfsleven. In de wijken Lage Land en Prinsenland, gelegen in het oosten van Rotterdam, brengen we circa 7.500 woningen terug tot een klein aantal componenten. Gebaseerd op onder meer het bouwjaar, de verschijningsvorm en de typologie van de woningen kunnen we vervolgens de wijk met een andere ordening benaderen, waarbij eigendom er niet meer toe doet voor de verduurzamingsaanpak.
 
Deze nieuwe blik biedt de gemeente kansen voor opschaling. Bijvoorbeeld door een collectieve uitvraag voor individuele oplossingen (denk aan een bundeling van particulieren met een individuele vraag), door een collectief programma (zoals het verduurzamen van platte daken) te ontwikkelen of door gericht informatie aan te bieden voor veel voorkomende vragen (welke installatie past het best in míjn woning?). De gemeente kan met de ordening daarnaast structuur bieden voor de markt, zodat zij oplossingen kunnen ontwikkelen die worden toegepast in de programma’s en activiteiten van de gemeente zoals ambassadeurs en pop-up winkels. Deze studie geeft de gemeente handvatten om beleid te vormen én uit te voeren. Of op zijn Rotterdams gezegd: ‘niet lullen maar poetsen’.
 
Met deze andere manier van kijken hebben we het niet meer over 7.500 woningen, maar zoeken we juist naar de gemeenschappelijke deler in de wijk. Het mooie is dat die wel eens hetzelfde kan zijn in de rest van de stad. Oplossingen voor 7.500 woningen worden dan in één keer oplossingen voor 300.000 woningen. Deze aanpak biedt gemeenten de handvatten die ze nodig hebben, om concreet verandering in de wijken teweeg te brengen. De rol om te faciliteren ligt bij hen, maar de daadwerkelijke uitvoering niet. Middels deze ordening kunnen gemeentes hun eigen thema’s gericht toepassen, zodat de woningeigenaren in de wijk (van zowel huur- als koopwoningen) met gemeentelijke steun in actie kunnen komen en er gestructureerd gestart kan worden met het daadwerkelijk maken van stappen in de verduurzaming.

Vijf young-professionals van verzekeringsmaatschappij a.s.r. zijn een nieuwe business case aan het ontwikkelen op het gebied van duurzaam wonen. Ze willen een dienst gaan aanbieden die eigenaar-bewoners ontzorgen bij de verduurzaming van hun woning en dit zo aantrekkelijker maken. Hiervoor onderzoeken ze onder andere prestatiegaranties zodat er meer zekerheid is over het terugverdienen van de investering. Er wordt zo een ‘one-stop-shop’ geïnitieerd vanuit de financiële hoek. Dit sluit goed aan bij onze visie om bewoners aan de knoppen te zetten. Daarom is BouwhulpGroep vanuit onze veertig jaar ervaring in de woning renovatiebranche gevraagd om hen te ondersteunen bij het uitwerken van dit initiatief.
 
‘VerduurSamen’ is ingediend voor ‘De Partnership Verkiezing 2020’, die sinds 2012 wordt georganiseerd. Dit jaar doen er acht teams, waaronder dus een team van a.s.r., mee aan deze verkiezing. En het a.s.r. team heeft hierbij, samen met teams van Philips en PwC, een nominatie voor de finale behaald met een top drie notering! Dit is bekend gemaakt tijdens het online ‘The Future Thinking Impact’ event op 17 april die door The Punchy Pack in samenwerking met het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Rotterdamse School of Management is georganiseerd. De komende maanden is er de mogelijkheid om het plan verder uit te werken waarna in oktober het finale evenement plaatsvindt.

​Veel woningcorporaties zijn routes aan het uitstippelen hoe ze haar bestaande woningen toekomstbestendig gaan maken, meestal met de blik op CO2 neutraal wonen in 2050. Dit betreft dan een duurzaamheidsvraagstuk gericht op energie; hoe gaan we de woningen isoleren en (op termijn) gasloos maken? Maar voordat je je gaat afvragen hoe je de woningen wilt verduurzamen, is het goed om eerst stil te staan of je ze wilt verduurzamen. Want is het wel verstandig om te investeren in isolatie of dure gasloze installaties als er bijvoorbeeld twijfels zijn over de toekomstwaarde van de plattegrond en daarmee het gebruik? Met deze vraag kwam woningcorporatie Area naar BouwhulpGroep om zeven locaties met verschillende complexen nader te beschouwen. Hierbij werden de bestaande integrale woonkwaliteit en aanwezige dilemma’s getoetst en deze zijn gekoppeld aan de kansen voor de toekomst.
 
Want als we het hebben over duurzaam wonen, kijken we niet alleen naar het energielabel. Het gebruik van de woning dient centraal te staan. Zo weten we dat in Nederland de huishoudens steeds kleiner worden en de gemiddelde leeftijd van de bewoner steeds hoger. Met als gevolg dat de woonbehoeften veranderen. Ook de (toekomstige) doelgroep van woningcorporatie Area, met bezit in Uden, Meierijstad en omgeving, vormt daarin geen uitzondering. Met de integrale beschouwing van de zeven locaties hebben we de bestaande kwaliteit en verbetermogelijkheden van de woningen gespiegeld aan deze veranderende woonbehoeften van de doelgroep en de ambities van de Area. Dit betekent dat er is gekeken naar de drie gebruikskwaliteiten van het wonen: beeld (stedenbouw en architectuur), ruimte (plattegrond) en comfort (energie en binnenklimaat). Met deze ‘woonpuzzel’ in de hand zijn de (on)mogelijkheden benoemd voor het toekomstbestendig maken van deze locaties. En daarmee zijn door BouwhulpGroep de bouwstenen aangeleverd, om als corporatie tot een afweging voor de toekomst te komen.

Een woningcorporatie die de filosofie van stapsgewijs renoveren in de praktijk brengt is Woningbelang uit Valkenswaard. Zij wil haar woningbezit verduurzamen en richt zich daarbij onder andere op het na-isoleren van de vloeren, als onderdeel van de thermische schil. Met een geïsoleerde vloer wordt het comfort binnen de woning verbeterd en tegelijkertijd de bestaande klachten over de vloer verholpen. Om deze opgave voor een deel van het bezit goed voor ogen te krijgen en de kennis van uitvoerende partijen optimaal te benutten heeft Woningbelang aan BouwhulpGroep gevraagd om een onderzoek te doen. In dit onderzoek kijken we naar de bestaande situatie van zes complexen en formuleren en begeleiden we de uitvraag naar uitvoerende partijen.
​
In totaal gaat het om 420 woningen, verdeeld over zes complexen in Valkenswaard. Het onderzoek is gericht op de bereikbaarheid, de kwaliteit van aansluitende bouwdelen en aangrenzende ruimtes, de kwaliteit van installaties en de risico’s van de bestaande situatie. Naast een bureaustudie zijn ook steekproefsgewijze woningopnames in de wijken uitgevoerd. Het doel hiervan is om de bestaande situatie goed in kaart te brengen, om uiteindelijk de omvang en een oplossingsrichting te kunnen bepalen voor het na-isoleren van de vloeren. De opnameresultaten bepalen uiteindelijk de invulling van de uitvraag aan de markt. Op dit moment worden de bevindingen van de bureaustudie en van de woningopnames in een inspectieverslag omschreven. 

Onze directeur Yuri van Bergen is door Woonbedrijf gevraagd om een gastcolumn te schrijven voor W-magazine. Dit is het magazine van Woonbedrijf, welke tweemaal per jaar verschijnt voor alle samenwerkingspartners. Het thema van deze editie is: Samen Werkt. Yuri schrijft in zijn column over het renoveren nieuwe stijl aan de hand van een menukaart. Deze menukaart bevat een aantal gerechten gebaseerd op best practice referenties. En naar wens kunnen hieraan nieuwe ingrediënten worden toegevoegd! Zo kan de ingewikkelde verduurzamingsopgave eenvoudiger worden gemaakt én sneller worden gerealiseerd. Woonbedrijf, BouwhulpGroep en De Loods werken samen aan deze vernieuwende aanpak.
 
Normaal gesproken valt dit magazine bij alle partners in de bus, maar vanwege de Corona maatregelen verschijnt deze editie digitaal en is deze voor iedereen te lezen via deze link. Indien u ook interesse heeft in onze menukaart en ook ‘À la Carte’ willen renoveren dan kunt u via e-mail contact met ons opnemen en plannen we graag een digitale ontmoeting in!

De brandveiligheid van het wonen is de laatste jaren onder de aandacht gekomen door ernstige branden in woongebouwen, waarvan enkelen zelfs met dodelijke afloop. Vaak is de oorzaak van deze branden een kapot of verkeerd gebruikt apparaat. Maar veelal zijn de woningeigenaar en bewoner(s) zich onvoldoende bewust van de aspecten die gezamenlijk het brandveiligheidsniveau borgen. Daarnaast is onduidelijk welke verplichtingen, zowel de wettelijke als in het gebruik van de woningen, van toepassing zijn en wie hiervoor verantwoordelijk is. Vooral in de huursector, voor zowel grondgebonden woningen alsook woongebouwen, vraagt dit veiligheidsaspect extra aandacht omdat de verhuurder (en dus de eigenaar) verantwoordelijk is voor het aanbieden van een veilige woning. Wettelijk gezien zijn de voorschriften in Bouwbesluit 2012 een minimale ondergrens, maar afhankelijk van de gehele inrichting en bewonersdoelgroep kan ook een hoger niveau wenselijk zijn of door de eigenaar worden verlang. Vaak wordt foutief gedacht dat ‘rechtens verkregen niveau’ van toepassing is, maar dit geldt enkel indien reeds aan een hoger veiligheidsniveau wordt voldaan dan die wordt verlangd in het Bouwbesluit 2012.
 
Specifiek op brandveiligheid heeft BouwhulpGroep in opdracht van Woningstichting Woningbelang te Valkenswaard een risicotoetsing uitgevoerd op een omvangrijk aantal woningcomplexen. De geselecteerde complexen omvatten niet alleen oudere, maar ook recent gerealiseerde complexen voor verschillende bewonersdoelgroepen. Uit deze toetsing is inmiddels geconcludeerd wat per complex het brandveiligheidsniveau op dit moment is. Naast de aangegeven minimale wettelijk eis dient ook een afweging met betrekking tot de bewonersdoelgroep en complex inrichting te worden gemaakt. Een senioren complex vraagt nu eenmaal om een andere benadering dan een eengezinswoning, bijvoorbeeld aangaande mobiliteit. Als einddocument zijn door ons adviezen, op volgorde van urgentie, als leidraad voor de corporatie opgesteld. Op basis hiervan kan een plan van aanpak worden gemaakt om een brandveilige woonomgeving te creëren.
 
BouwhulpGroep heeft de ervaring dat ‘Brandveilig Wonen’ continue aandacht vraagt in de gebouwde omgeving, en dit aspect vormt dan ook altijd een vast onderdeel van onze toetsingskaders!

​BouwhulpGroep heeft als architect het ontwerp gemaakt voor de verduurzaming van de Tilburgse Kruidenbuurt. De uitdaging voor het ontwerp was hoe je met beperkte middelen de eentonigheid van de wijk kunt doorbreken. Onlangs is gestart met de realisatie van de proefwoning voor het grootonderhoudproject van 200 eengezinswoningen en zullen de resultaten hiervan worden geëvalueerd door de eigenaar en bewoners! Deze woningen, met bouwjaar 1965, zijn typische doorzonwoningen en allen identiek. WonenBreburg wil de woningen met gemiddeld energielabel D graag verduurzamen. Ze liggen in een wijk waarbij de massaliteit in het oog springt doordat veel woningen exact hetzelfde zijn.
 
Met de realisatie van een proefwoning is de uitvoering van het project gestart. Met ons ontwerp hebben we gestreefd naar een betaalbare esthetische opwaardering door te kiezen voor een gebalanceerd kleurenpalet met een opvallende kleur voordeur. De door ons voorgestelde differentiatie is op stedenbouwkundig niveau geëffectueerd door per blok verschillende kleurcombinaties toe te passen. Daarnaast wordt de sobere, typische jaren ’60 architectuur bij enkele woningen worden verfraaid door de toepassing van een luifel om de woningen zonder voortuin van een luxere uitstraling te voorzien.

De afgelopen jaren is de grootte van huishoudens sterk afgenomen. Veel corporaties zien de traditionele gezinnen in aantallen verminderen en krijgen steeds vaker de vraag om de één en twee persoonshuishoudens te huisvesten. Door deze verschuiving in behoefte wil Woonbedrijf haar aanbod daarvoor geschikt maken. Woonbedrijf beschikt over een groot aantal eengezinswoningen uit de jaren ‘60 met grote plattegronden gebouwd voor de toen jonge gezinnen die vanuit het gehele land in Eindhoven kwamen werken en wonen.  

BouwhulpGroep is door Woonbedrijf gevraagd om de woningsplitsing op basis van de standaard doorzonwoning door te ontwikkelen tot een aantal mogelijke varianten voor de eengezinswoningen uit de jaren ’60. Het is de bedoeling dat er een format komt, waarop Woonbedrijf haar woningen kan testen, om zo te controleren of deze woningen in aanmerking komen voor woningsplitsing. Uitgangspunt is dat de woning op de begane grond geschikt is (maar niet specifiek bedoeld is) voor senioren. Hierbij wordt ook gekeken naar de plek waar deze woningsplitsing plaats kan vinden: per blok of per woning (met variantie tussen een hoekwoning en tussenwoning).

Verschillende wijken verspreid in en rondom Eindhoven waar Woonstichting 'thuis bezit heeft zijn toe aan een opfrisbeurt. Hierbij worden hoofdzakelijk de keuken, de badkamer en het toilet vernieuwd en installaties worden vervangen en/of onderhouden. In totaal gaat het om ruim 270 woningen, verdeeld over tien complexen, die bij dit project aangepakt gaan worden. Deze complexen kennen verschillende gebouwtypes, bouwjaren, locaties en beoogde maatregelen. De uitdaging ligt dan ook niet zozeer bij de soorten maatregelen, deze zijn al omschreven in project overstijgende standaarden. De uitdaging ligt juist in de verscheidenheid aan complexen en de diversiteit aan maatregelen per complex. Hoe kan deze complexe opgave overzichtelijk omschreven en ingekaderd worden voor een digitale aanbesteding?
 
Om de opgave aan de uitvoerende partijen helder over te brengen heeft BouwhulpGroep voorafgaand aan de aanbesteding studies gedaan naar de complexen. De resultaten van steekproefsgewijze woningopnames zijn gespiegeld aan de bestaande kennis van zowel ‘thuis als BouwhulpGroep. Aan de hand hiervan is een ordening gemaakt, zijn definitieve maatregelen bepaald en heeft de uitvraag zijn uiteindelijke vorm gekregen. Op dit moment liggen de uitvragen bij de deelnemende partijen en zal dit afgerond worden met een digitale aanbesteding.

De afgelopen jaren is er flink geïnvesteerd in het verbeteren van de samenwerking tussen woningcorporaties en aannemers. Waar voorheen de uitvoerende partij pas op het toneel verscheen als een project in de realisatiefase was aanbeland, zie je nu dat ze al betrokken zijn bij de planontwikkeling. En dat vaak binnen een (langjarig) samenwerkingsverband die het niveau van het project overstijgt. Deze vorm van samenwerking heeft diverse voordelen. Door met vaste partners te werken weet je wat je aan elkaar hebt en kun je op het gebied van efficiency een slag maken. Echter, de innige relatie kan ook leiden tot minder scherpte en creativiteit dan voorheen werd gedacht met eventueel tunnelvisie tot gevolg. Om deze reden heeft woningcorporatie GroenWest aan BouwhulpGroep gevraagd een second opinion uit voeren, waarbij een beoordeling heeft plaatsgevonden op zowel kwaliteit als prijs. Want ondanks dat samenwerken tot betere resultaten leidt zal er wel op de scherpst van de snede gewerkt moeten worden!
 
De second opinion betrof twee projecten die zich in de haalbaarheidsfase bevinden. De corporatie heeft samen met haar vaste ketenpartner toekomstscenario's uitgewerkt, gericht op onderhoud in combinatie met verduurzaming van de woningen. Startpunt voor de second opinion is niet direct de beschouwing van deze scenario's, maar juist de bestaande kwaliteit, één van de (traditionele) risico’s bij renovatie. Want als hier verschillend naar wordt gekeken, heeft dat ook consequenties voor de blik op de toekomst. Vervolgens is beschouwd of de gekozen toekomstscenario's hierop een logisch gevolg zijn. Bezien vanuit de bestaande kwaliteit én rekening houdend met de (duurzaamheids-) ambities voor de toekomst. Zijn de gemaakte keuzes in kwaliteit passend en is daarnaast het scenario als totaal voor nu een logische stap richting CO2 neutraal wonen in 2050? Het resultaat van het onderzoek is dat er voor diverse onderdelen is geschoven in de tijd, met als gevolg een beter passende route op weg naar het einddoel. Genoeg stof om met elkaar de samenwerking te optimaliseren en met elkaar daarmee een betere prijs-kwaliteit verhouding voor de bewoners te realiseren. 

​Eén van de grootste uitdagingen van de bouwsector voor de komende decennia is het CO2-neutraal krijgen van álle bestaande woningen voor 2050. Dit is zo afgesproken in het Nederlandse Klimaatakkoord. Tot nu toe is uit de eerste pilot projecten gebleken: corporaties, maar ook marktpartijen kunnen dit niet alleen. Juist gezamenlijk optrekken is noodzakelijk! Om woningcorporaties, woningeigenaren en aanbieders te helpen is De Renovatieversneller in het leven geroepen. Dit meerjarig landelijke ondersteuningsprogramma bestaat uit begeleiding, kennis en subsidie. Om deze regeling te introduceren is een film opgenomen waarin ook onze directeur Yuri van Bergen aan het woord komt met een pleidooi voor een stap-voor-stap aanpak zónder dwang!
 
In deze film wordt getoond dat de Nederlandse woningvoorraad is terug te brengen tot een select aantal gevel-, dak- en ruimtefamilies. En voor deze families kunnen weer gestandaardiseerde oplossingen en producten worden ontwikkeld die direct op een groot deel van de 7,6 miljoen woningen toegepast kunnen worden. Zo kan industrialisatie binnen de gebouwde omgeving zorgen voor versnelling van verduurzaming, product- en procesinnovatie. Daarnaast zorgt deze aanpak ervoor dat ook individuele bewoners voor een grondige renovatie kunnen kiezen zonder dat hun buren direct mee hoeven te doen. Bij deze zogenoemde ‘pixelbenadering’ wordt gerenoveerd vanuit draagvlak; want vele kleine projecten maken immers ook massa en schaal! Door te beginnen met diegenen die nu al wél willen wordt een netwerk van renovatie ambassadeurs opgezet die steeds opnieuw een volgende renovatiegolf zullen aanwakkeren.​
​

De Helmondse wijk ‘De Waart’ is getransformeerd van een besloten, anonieme buurt tot een open en levendige buurt. Aanleiding hiervoor was de verbetering van de technische kwaliteit van de woningen. Ook werd een verbetering van het imago gevraagd door woningcorporatie Woonpartners. Dit imago leed namelijk onder de anonimiteit van de wijk en de aanwezigheid van hangplekken. BouwhulpGroep is gevraagd om deze stedelijke én ruimtelijke opgave als architect en stedenbouwkundige aan te pakken. En dat is gelukt met onder andere een fysieke doorbraak om zichtlijnen te herstellen en de wijk te openen. Een enorme architectonische verbetering middels een transformatie is het resultaat! En de aanpak van de openbare ruimte staat inmiddels ook op de agenda. Dit maakt het totaalplaatje compleet, waardoor De Waart weer een prettig en levendig buurtje zal worden!
 
De in de jaren ‘70 gebouwde rug-aan-rug woningen aan de Waart en het Waartplein in Helmond vormden tot voor kort een besloten ‘fort’ in de wijk. Dit komt onder meer doordat de woningen omringt worden door in een latere periode direct tegen de wijk aan gebouwde dominante bebouwing. Daarnaast versterkt het ontbreken van zichtlijnen naar buiten de wijk dit ‘fort’-gevoel. Anderzijds bepaalt de oriëntatie van dit type woningen, met zowel de voor- als de achtertuinen aan de openbare ruimte, het straatbeeld. De gesloten schuttingen vergroten de anonimiteit van de wijk. 

​De WarmteWissel is een prijsvraag uitgeschreven door de acht Brabantse Lente-corporaties (Alwel, Area, BrabantWonen, Casade, Stadlander, Tiwos, WonenBreburg en Zayaz). Zij zijn op zoek naar een oplossing waarbij de CO2-uitstoot drastisch wordt verminderd in de bestaande woningvoorraad. De Lente-corporaties streven naar een compacte oplossing met een minimale CO2-reductie van 80% ten opzichte van de huidige CV-(combi)ketel. Daarnaast moet deze oplossing betaalbaar én eenvoudig in gebruik zijn. De oplossing die BouwhulpGroep in samenwerking met Durocan heeft ingediend, de Warm Wonen Durocan, sluit daar naadloos op aan. Een zuinige warmtepomp verwarmd de woning via de bestaande radiatoren en een ruim boilervat zorgt voor genoeg warm water om comfortabel te kunnen wonen.
 
Op donderdag 5 maart was BouwhulpGroep aanwezig bij het finale-event voor De WarmtWissel. Tijdens dit event werden de drie winnaars bekend gemaakt. Op de prachtige setting van de malerij aan de Noordkade te Veghel hebben wij onze inschrijving gepresenteerd. Wij willen alle aanwezigen bedanken voor hun belangstelling. En natuurlijk de drie winnaars Tarnoc, Fectum en Cooll technologie feliciteren met het behalen van de bovenste drie plekken.

Onze collega Dr. ir. Haico van Nunen staat op de longlist voor de ABN AMRO Duurzame 50! Een hele eer, en nu willen we als collega’s natuurlijk graag dat Haico zo hoog mogelijk op deze lijst terecht komt. Hiervoor kan gestemd worden via deze link. Als lector Duurzame Renovatie aan de Hogeschool Rotterdam houdt Haico zich mede namens BouwhulpGroep bezig met de opschaling van energetische renovaties binnen de bestaande bouw, een belangrijke factor om de Nederlandse duurzaamheidsambities te behalen. Bekijk voor meer informatie over zijn lectoraat ook deze interessante korte film. Binnen BouwhulpGroep werkt Haico als duurzaamheidsadviseur, van strategisch advies op portfolioniveau tot ontwikkeling en onderzoek op het vlak van duurzame renovaties en alles wat zich daar tussenin beweegt. Bezoekers van Duurzaamgebouwd.nl kunnen op hun favoriet stemmen en zo meebeslissen over deze shortlist.
 
De ABN  AMRO Duurzame 50 is de jaarlijkse thermometer over duurzaamheid in de Nederlandse bouw- en vastgoedwereld. Een vakjury, onder leiding van Onno Dwars (de winnaar van de vorige editie), bespreekt de belangrijkste vraagstukken en trends en bekijkt wie daar binnen de sector het meest aan bijdraagt. Deze koplopers maken de gebouwde omgeving écht duurzamer via duurzame initiatieven, actieve kennisdeling en het stimuleren en initiëren van duurzame samenwerking.
​
​

Duurzame renovatie gaat een grote bijdrage leveren aan de energietransitie. Immers staat 90% van de bestaande woningen er in 2050 nog steeds! Daarom is het belangrijk om samen met de nieuwe generatie professionals aan de slag te gaan. Onder leiding van onze collega Dr. ir. Haico van Nunen hebben studenten van de opleiding bouwkunde van Hogeschool Rotterdam verschillende vraagstukken in het kader van de energietransitie onderzocht. Dit deden zij in opdracht van verschillende woningcorporaties in Rotterdam en Den Haag en de gemeente Rotterdam. De hoofdvraag van het atelier luidde: ‘Welke maatregelen kunnen woningcorporaties op dit moment nemen in de energietransitie om op woning-, complex- of buurtniveau passende maatregelen te treffen passend binnen hun beleid?’
 
In februari 2019 is het project ‘De 8 van de renovatie-expert gestart, een samenwerking van Hogeschool Rotterdam (Kenniscentrum Duurzame HavenStad en RDM CoE) met vier woningbouwcoöperaties en de gemeente Rotterdam. Zes vierdejaars studenten hebben ieder hun eigen opdracht bij één van deze partners uitgevoerd. De komende dertig jaar zal de woningvoorraad in Nederland volledig moeten worden verduurzaamd. Deze studenten hopen met hun afstudeeronderzoek hun steentje bij te dragen aan deze transitie. Middels de publicatie hopen zij meer bewustwording en aandacht te creëren voor de energietransitie en de rol die studenten kunnen spelen binnen deze opgave. Momenteel is er een nieuw atelier van start gegaan in de regio Rotterdam, waarin met behulp van scenario’s wordt gekeken naar diverse mogelijke paden van de energietransitie.
 
De resultaten van dit onderzoek zijn gepubliceerd in een publicatie die via deze link te downloaden is.

Anderhalf jaar geleden startten we met het onderzoek 'Bewoners aan de Knoppen'. Binnenkort loopt het onderzoek af, tijd voor een terugblik! We kregen bij dit onderzoek steun van leden uit het Duurzaamheidspact Eindhoven zoals Woonbedrijf, Trudo en gemeente Eindhoven.  Bewoners aan de Knoppen wordt uitgevoerd vanuit RVO en TKI Urban Energy door het consortium van BouwhulpGroep, Huygen Ingenieurs & Adviseurs, Duroplan en Alliantie+.
 
We ontvingen ondersteuning voor de realisatie van 3 demonstratiewoningen. Hierin werd zowel het voorbereidingsproces als de realisatie en monitoring van een dak- en warmtepomp installatie-oplossing gedemonstreerd en geoptimaliseerd. Het onderzoek levert een middel om woningeigenaren op een laagdrempelige manier te  activeren in het denkproces over de huidige kwaliteit van wonen en het opgeven van de wensen of plannen gericht op de verduurzaming van de eigen woning. Bewoners aan de knoppen  is voor ons een opvolging van de CO2 Challenge in opdracht van de gemeente Eindhoven. We wilden deze CO2 Challenge doorzetten naar een volgende fase van voorbeeldwoningen waarbij drie particulieren gekozen hebben om met het product  Warm Wonen Durocan 120/200 hun woning gasloos te maken met slechts één renovatiestap.

Een uniek resultaat van het onderzoek is de Sensi-sensor waarbij op een eenvoudige wijze het gebrek aan kennis over het huidige binnenklimaat op ludieke wijze is georganiseerd. Hiermee is een volledige roadshow van sensoren opgezet, waarbij ze steeds één meetperiode van vier weken bij een gastgezin verblijven. Inmiddels hebben al meer dan 28 gastgezinnen de Sensi-sensor in huis gehad. Dit succes is zelfs al grensoverschrijdend bezig: op dit moment wordt er gekeken om de Sensi-sensoren in Spanje uit te zetten en daar resultaten op te halen.

Nogmaals willen we RVO, TKI Urban Energy, de bewoners van het Gerardusplein, onze steunende leden uit het Duurzaamheidspact en uiteraard onze projectpartners Alliantie+, Huygen Ingenieurs &  Adviseurs en Duroplan bedanken voor de inzet en support. Het onderzoek loopt nog tot 31 maart 2020. De komende maanden worden de onderzoeksresultaten verwerkt in een openbare publicatie.

Mocht u naar aanleiding van dit persbericht interesse hebben om deel te nemen aan dit onderzoek (en tijdelijk een Sensi in huis te nemen), neem dan contact op met Merle Savelsberg.

Met de Warm Wonen Durocan 120/200 bieden Alliantie+ en Duroplan, in samenwerking met BouwhulpGroep, dé toegankelijke oplossing voor het vervangen van een cv-ketel door een gasloze installatie. Door de traditionele cv-ketel te vervangen door een hoge temperatuur warmtepomp maken we de woning direct gasloos, zonder dat er verdere aanpassingen aan leidingwerk en radiatoren nodig zijn. De oplossing is toepasbaar op zowel eengezins- als meergezinswoningen met een individuele aansluiting ongeacht de energetische prestaties. Binnen één dag is de woning op een betaalbare manier gasloos te maken en daarmee geschikt voor een duurzame toekomst.
 
Met onze oplossing wordt de bestaande cv-ketel vervangen door een hoge temperatuur warmtepomp die CO2 als koudemiddel gebruikt. Daarnaast wordt het gaskookstel vervangen door een inductiekookplaat, wordt direct de gasaansluiting afgekoppeld en de meterkast geschikt gemaakt voor de nieuwe installaties.Doordat onze warmtepomp een hoge temperatuur afgifte heeft (van maximaal 78 graden) kan een woning direct gasloos worden gerenoveerd ongeacht de energetische kwaliteit van de schil en de bestaande afgiftelichamen en leidingwerk! Het is dus niet nodig om de woning extra te isoleren of ingrijpende wijzigingen aan de woninginstallatie uit te voeren. Wordt de woning op termijn alsnog aanvullend geïsoleerd, dan is de installatie hierop in te regelen en verbeteren de prestaties. Door bij mutatie de bestaande cv-ketel te vervangen door een nieuwe installatie, wordt de woning zonder overlast direct gasloos gemaakt. Natuurlijk kan deze oplossing ook worden opgenomen in de onderhoudsplanning voor ketelvervanging. De nieuwe installatie wordt geplaatst op de vrijgekomen plek van de oude cv-ketel (eengezinswoningen) of wordt slim geïntegreerd in de keukenopstelling (meergezinswoningen). Hierdoor gaat er nauwelijks (berg)ruimte verloren.
 
Heeft u interesse in deze oplossing? Ga dan naar www.alliantieplus.com en vul onze ’30 seconden toets in of neem contact met ons op voor meer informatie! Stuur een e-mail voor meer informatie over de warmtepomp.

Onze nationale en internationale woningvoorraad is inmiddels gemiddeld meer dan 60 jaar oud. Dit is de woningleeftijd waarop schilderen en deelvervangingen geen effect meer hebben. Het is tijd voor een grotere kwaliteitsverbetering. Maar hoe pak je dat aan? Twee Kempense modernistische wijken, te weten de Parkwijk in Turnhout en de Egelsvennen in Mol, zijn als casestudie gebruikt voor het Kempenlab Wijkrenovatie. Met dit Kempenlab wil AR-TUR een bijdrage leveren voor de aanpak van de renovatie van moderne sociale woonwijken in België. AR-TUR is een Belgisch platform voor architectuur, stedenbouw en landschap.

Het platform maakt zich zorgen dat de intrigerende architectuur van de Turnhoutse School steeds meer aan de ‘gevaren’ van de drang naar hedendaagse comforteisen bloot komt te staan, en dus dat het erfgoed ernstig wordt verminkt of zelfs wordt gesloopt. Vele (sociale) woonwijken zijn namelijk dringend aan renovatie toe. Dit vormt een uiterst complexe opgave waarop het vinden van een kwalitatief en duurzaam antwoord niet evident is. Hoe houd je de aanpak betaalbaar, zet je de kwaliteit van wonen centraal en heb je ook nog eens oog voor de erfgoedwaarde van de wijken? BouwhulpGroep heeft al meer dan 40 jaar ervaring met de aanpak van dergelijke wijken ten aanzien van advies en ontwerp. AR-TUR heeft BouwhulpGroep gevraagd vanuit hun ervaring te inspireren tijdens het traject met wijkverkenningen, workshops, lezingen en studiedagen.
 
De publicatie van dit Kempenlab Wijkrenovatie met daarin de aanbevelingen voor een toekomstgerichte aanpak is vanaf nu beschikbaar. Het cahier ‘Wijkmotor – drijvende kracht voor verduurzaming van (sociale) woonwijken’ is te downloaden op de website van AR-TUR.
​

De Alblasserdamse Rivierenbuurt is een gemêleerde wijk met zowel hoog- als laagbouw, kleinschalige winkelvoorzieningen en recreatief groen. De in de jaren ’50 van de vorige eeuw gebouwde grondgebonden rijtjeswoningen liggen tussen de Maas, polders, molens en het natuurgebied Kinderdijk wat zorgt voor een groen karakter. Het ontwerp van de woningen uit deze bouwperiode is echter minder aansprekend dan bijvoorbeeld de door velen gewaardeerde jaren ‘30 architectuur. Groot zijn de woningen ook niet te noemen, en in de huidige tijd zijn ze daarom minder interessant voor de gezinnen waarvoor ze oorspronkelijk zijn gebouwd. Daarnaast lopen ze vaak achter op de hedendaagse (energetische) kwaliteit, voor de laatste grote onderhoudsbeurt moeten we meestal dertig jaar terug in de tijd gaan. Zijn dit genoeg redenen om na ruim zeventig jaar afscheid van ze te nemen, of zit er toch nog toekomstmuziek in?
 
Voor woningcorporatie Woonkracht10 hebben we ruim 100 van dit soort woningen in de Rivierenbuurt beschouwd op de huidige kwaliteiten en knelpunten plus de mogelijkheden voor de toekomst. Uit het onderzoek is gebleken dat de technische eigenschappen en huidige onderhoudskwaliteit tussen de woningen onderling vrijwel vergelijkbaar is. Vanuit techniek is het dan eenvoudig om een korte en lange termijn aanpak voor te schrijven, ieder met een eigen prijs-kwaliteitverhouding. De één meer gericht op het gezond, heel en veilig maken (en houden) van de woningen, bij de ander op het toevoegen van extra duurzame kwaliteit. Maar we hebben deze woningen niet enkel beschouwd vanuit de techniek. Juist de onderlinge verschillen in beeld (stedenbouw en architectuur) en ruimte (woontechnische kwaliteit) zorgen ervoor dat een meer gedifferentieerde aanpak mogelijk is. Met focus op een andere, in aantal toenemende doelgroep (1+2 persoons huishoudens) in combinatie met verduurzaming van de woning én het verbeteren van de uitstraling. Op deze manier werd inzichtelijk dat het ene woningtype over meer potentie beschikt dan het andere. En daarmee is met gericht investeren een duurzame toekomst voor de buurt mogelijk!